De Tweede Kamer debatteerde donderdag met De Geus alvast over de hoofdlijnen van het nieuwe WAO-stelsel dat in 2005 moet ingaan. De echte plenaire behandeling van dat nieuwe stelsel staat gepland voor het komende jaar, maar kabinet en Kamer wilden gisteren alvast wat piketpaaltjes slaan. Voor minister De Geus ging het daarbij vooral om de zogenaamde negatieve lijst.

De bewindsman zette uiteen dat het kabinet in eerste instantie nog heeft nagedacht over een positieve lijst, met ziektes die altijd toegang geven tot de WAO. Dat bleek echter in de praktijk niet haalbaar. Op de negatieve lijst komen waarschijnlijk vooral psychische aandoeningen te staan. In het nieuwe stelsel wil het kabinet de WAO vooral beperken tot echte beroepsziektes. Volgens De Geus gebeurt dat in andere Europese landen al volop.

De eerste reacties op de negatieve lijst waren gemengd. Vooral de linkse oppositiepartijen en regeringspartij D66 liepen tegen het voorstel te hoop, omdat zij vrezen dat hele groepen zieke werknemers per definitie aan de kant worden gezet. De Geus maakte echter duidelijk dat er echter altijd een individuele keuring blijft en dat de lijst dus niet ten doel heeft groepen zieken de pas af te snijden. Wel moet de lijst meer helderheid bieden aan alle betrokkenen.

De meeste partijen kunnen leven met dat idee. SGP-kamerlid Van der Staaij verwoordde het als het afgaan op een lijst, waarbij er altijd „het ventiel is van de individuele toetsing.” CDA, VVD en LPF zien daar wel iets in.

Het kabinet krijgt van een kamermeerderheid groen licht om het nieuwe WAO-stelsel verder uit te werken, al vindt de oppositie de plannen op een aantal onderdelen te hard. Kern van de nieuwe aanpak is dat alleen volledig arbeidsongeschikten nog in aanmerking komen voor een WAO-uitkering. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten moeten aan de slag blijven. Lukt dat niet dan belanden ze in de WW en daarna in de bijstand.

Een van de onderdelen van de kabinetsplannen is dat bedrijven hun zieke personeel twee jaar lang het loon moeten doorbetalen voordat ze voor de WAO worden gekeurd. Nu is dat nog één jaar. De VVD drong er op aan dat er voor ongeneeslijk zieken een snellere keuring kan komen. De Geus zegde toe dat te bekijken.

VVD en D66 hebben moeite met het kabinetsbesluit om bedrijven niet te dwingen in het tweede jaar maximaal 70 procent van het loon door te betalen. Aanvankelijk wilde het kabinet dat wel, maar het zag er onder druk van de vakbonden van af. VVD en D66 drongen er gisteren op aan om alsnog een stok achter de deur te hanteren. Maar De Geus wil dat niet. Hij gaat ervan uit dat werkgevers en werknemers in CAO’s ook zonder dwang het loon in het tweede ziektejaar tot 70 procent zullen beperken.

Het kabinet vindt het niet goed dat zieke werknemers twee jaar lang hun volledige loon ontvangen, omdat ze dan onvoldoende worden geprikkeld hun werk te hervatten. VVD en D66 willen nog verder gaan. Zij vinden dat er ook in het eerste ziektejaar prikkels moeten komen voor werknemers om snel weer aan de slag te gaan. Ze willen dat het kabinet onderzoekt of in het eerste jaar het loon beperkt kan blijven tot bijvoorbeeld 85 of 90 procent.

Tot ongenoegen van de linkse oppositie maakte De Geus duidelijk dat bestaande uitkeringen geen verworven rechten zijn. Op termijn zullen ook die de gevolgen van de stelselherziening ondergaan. De Geus nam afstand van de PvdA-kritiek als zou het kabinet daarmee huizen in brand zetten met de opdracht ze vervolgens te laten verzekeren.