Wijngaarden in Italië, ’s werelds grootste wijnproducent, zijn geen bijzonderheid. Maar de wijn­gebieden in Conegliano en Valdob­biadene, op zo’n 50 kilometer afstand van Venetië, trekken daarentegen veel bekijks.

De meeste wijnstokken zijn geplant op zo’n 300 tot 500 meter hoogte op steile berg­hellingen. Het is een heel karwei om de wijnstruiken te onderhouden en in het vroege najaar de druiven te oogsten.

Zover het oog reikt zijn er wijnstokken aangeplant. Het is geen noviteit. De eerste aanplant vond al duizend jaar geleden plaats.

De combinatie van natuurlijke schoonheid en menselijke inspanning heeft gezorgd voor een prachtig landschap, dat op de nominatie staat om door de Unesco te worden erkend als natuurerfgoed.

Dit stuk land, met een oppervlakte van zo’n 20.000 vierkante meter, is het kern­gebied van de beroemde prosecco, die als mousserende wijn langzamerhand de wereld aan het veroveren is.

Ook in Nederland is de prosecco een begrip. Het is een kwalitatief goed alternatief voor champagne en stukken goedkoper. Niet voor niets nam de export naar de Benelux (er bestaan geen aparte cijfers voor Nederland) in zeven jaar tijd toe met een verbluffende 340 procent (2,5 procent van de productie).

En Nederland is niet het enige land dat zich openstelt voor de prosecco. De jaarlijkse productie bedraagt ruim 300 miljoen flessen, waarvan bijna de helft de landsgrenzen over gaat.

De wijnbouwers van de prosecco houden de vinger aan de pols en hebben door een tamelijke goed systeem van controle (op onder meer de herkomst) en certificering plus marketing de laatste decennia gezorgd voor een vrij sterk merk.

Drie consortiums –verbanden van wijnboeren, wijnhuizen en bottelaars– houden de merknaam hoog.

De Italianen werden dan ook een beetje nerveus toen Kroatië op 1 juli toetrad tot de Europese Unie. In Kroatië wordt een wijn gemaakt die prosek heet. Hoewel dat een heel andere wijn is dan de prosecco –het is een ”passito”, oftewel een strowijn– willen de makers van de prosecco niets van de Kroatische naam weten.

„Ik heb laatst op een beurs het genoegen gehad enkele prosek-producenten te ontmoeten”, zegt Giancarlo Vettorello, directeur van het consortium van prosecco­producenten in de kernstreek rond de gemeenten Conegliano en Valdobbiadene, verzoenend.

„We zijn blij dat de Kroaten na een moeilijk periode aansluiting hebben bij Europa.”

Maar Vettorello wil niet dat de Kroaten in Brussel erkenning gaan vragen voor hun Dalmatische wijn.

„Dat kunnen we niet tolereren. Het brengt de consument alleen maar in verwarring. En dat komt niemand ten goede, zeker niet Europa, dat door een goed beleid de grootste wijnproducent en -exporteur ter wereld is geworden.”

Vettorello heeft een sterke troef in handen. Producenten van de tocaiwijn in Friuli, niet ver van het kerngebied van de prosecco, hebben op last van Brussel vijf jaar geleden de naam van hun druivenras moeten opgeven.

De naam kwam te veel in de buurt van de Hongaarse tokajwijn. De druivensoort en de naam van de wijn heten nu friuliano.

De échte prosecco ‘Prikwijn’ heet soms prosecco zonder het te zijn

Prosecco heb je in alle soorten en maten. Veel van de Italiaanse bubbeltjeswijnen, en zelfs ‘prikwijn’ uit het buitenland, heet prosecco zonder het te zijn. Prosecco mag alleen prosecco heten als het mousserende wijn is van het druivenras glera, en als het afkomstig is uit een bepaalde streek in Noordoost-Italië. Er bestaan drie soorten prosecco. De topwijnen komen uit de gemeenten Conegliano en Valdobbiadene en zijn voor 100 procent gemaakt van gleradruiven. Op de etiketten staat: Conegliano Valdobbiadene Prosecco Superiore. Een andere officiële prosecco is de Asolo Prosecco, waarvan de wijn alleen afkomstig is uit enkele gemeenten in de provincie Treviso. Volgens de richtlijnen is er ten minste 85 procent aan glera­druiven in verwerkt. Het derde officiële prosecco-label –de prosecco DOC– is verantwoordelijk voor de grootste hoeveelheid prosecco (DOC staat voor het Italiaanse kwaliteits- en herkomst­controlelabel, vergelijkbaar met de vroegere ”Appellation Contrôlée”). De productie is veel groter: ze vindt plaats in negen provincies, waar­onder Venetië, Padua en Trieste. Deze prosecco moet ook ten minste 85 procent gleradruiven bevatten (verder aangevuld met andere wittedruivensoorten). Het succes van de prosecco is mede te danken aan het relatief lage alcoholpercentage (nog geen 10) en de lage koolzuurdruk, die minder is dan 3,5 atmosfeer (ter vergelijking: champagne heeft een druk van 6 atmosfeer). Prosecco is anders dan champagne geen drank die je alleen drinkt bij speciale gelegenheden, maar kan dagelijks als aperitief worden genuttigd. Hij is ook –anders dan de Franse bubbels– betaalbaar.