”Oneliners & Soundbites. De onstuitbare opmars van het Nederengels”
Auteur: Emile Bode, uitg. BZZTôH, ’s Gravenhage, 2001
ISBN 90 5501 884 8
Pagina’s: 158
Prijs: € 9,-. John was marketing consultant bij een multinational, maar toen de company een reorganisatie doorvoerde, kon hij via een outplacementbureau in de IT-sector aan de slag als outbound sales manager. Als die zin één ding duidelijk maakt is het wel dat de ziekte Engelanditis in ons taalgebied hard heeft toegeslagen.

Het zogeheten Nederengels is vooral in het zakenleven populair. Headhunters, sales managers, human resource management, business to business: voor velen in het bedrijfsleven is dit jargon gesneden koek.

Maar ook daarbuiten wemelt het van de engelse leenwoorden. We e-mailen, snowboarden, blowen, faxen, shoppen, zappen, downloaden, triggeren en checken dat het een aard heeft. Het Nederengels heeft bijkans epidemische vormen aangenomen. Helaas heeft het ook dezelfde uitwerking. Het proces doet een aanslag op een van onze rijkste en vitaalste cultuurgoederen, de landstaal.

Onmiskenbaar heeft dit verschijnsel te maken met de ontwikkelingen op het gebied van communicatie- en transportmiddelen. De moderne technieken doen ons steeds meer deel uitmaken van de grote internationale gemeenschap. De wereld is een beetje ons dorp geworden. De bijbehorende voertaal, het Engels, rukt daardoor in snel tempo op. Dat heeft uiteraard grote gevolgen voor ons taalgebruik.

Daarbij komt dat het gebruik van Engelse leenwoorden ons status geeft. Wie een rijke Nederengelse woordenschat heeft, demonstreert daarmee goed ingeburgerd te zijn in die grote internationale gemeenschap. Hij of zij is de polder ontstegen.

Wellicht is het zelfs een vorm van haantjesgedrag. „De kids” klinkt immers veel sneller dan „de kinderen” en een „trainee” is natuurlijk veel belangrijker dan een stagiaire. Verklaart dat ook niet waarom mannen zich veel meer van het Nederengels bedienen dan vrouwen?

Journalist Emile Bode van De Telegraaf stoort zich er al jaren aan dat Engelse woorden en uitdrukkingen te pas en vooral te onpas worden gebruikt, zeker als er goede Nederlandse vertalingen voorhanden zijn. In zijn jongste publicatie ”Oneliners & Soundbites” geeft hij tal van voorbeelden van de voortgaande ontluistering van onze Nederlandse taal.

De titel heeft Bode ontleend aan een uitspraak van prins Willem-Alexander. Zich mengend in het gekrakeel over zijn aanstaande schoonvader verzuchtte hij dat de discussie niet gevoerd moest worden „in oneliners en soundbites.” Hij pleitte daarmee voor de uitwisseling van zindelijke argumenten in plaats van het eenzijdig lanceren van goedkope kreten.

Het boek heeft geen wetenschappelijke pretenties en is evenmin bedoeld als handboek. Het geeft een groot aantal willekeurige voorbeelden die overzichtelijk zijn ondergebracht. Zo komt het Nederengels op de middelbare school aan bod, het oprukken van Engelse voornamen, Engels in de computerwereld, in het zakenleven, in de reclame, in de media en in de jongerentaal. Niet altijd beperkt zich het taalgebruik tot wat oorbaar is. Er zullen ook hoofdstukken bij zijn die lezers van deze krant minder zullen interesseren zoals het gebruik van Engelse woorden in de sport en in de popmuziek.

Het meest praktische onderdeel van het boek is zonder meer de alfabetische lijst van de nieuwste Engelse leenwoorden. Nog even en zo’n lijst is onmisbaar voor een goed begrip van het hedendaagse taalverkeer. Het Engelanditis-virus lijkt immers niet te tackelen, pardon, te stuiten.