Tot op zekere hoogte is dat ook waar. Natuurlijk spelen spionagepraktijken zich per definitie zo veel mogelijk buiten de reguliere waarneming af. Daarmee staat of valt de effectiviteit van het inlichtingenwerk.

Maar als inlichtingendiensten zich stelselmatig met illegale activiteiten bezighouden en op grote schaal de rechten van burgers schenden, wordt het een ander verhaal. Dan is het soms maar goed dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen en zaken aan de kaak stellen.

Dat gold tot op zekere hoogte ook voor Edward Snowden. Zijn onthullingen over illegale afluisterpraktijken van de NSA passen in het concept van een rechtsstaat waar overheidsdiensten niet straffeloos hun gang moeten kunnen gaan.

Het laat ook zien dat regeringen foute toestanden uiteindelijk toch niet verborgen kunnen houden. De ketting van geheimhouding is zo sterk als de zwakste schakel. Op die manier kwamen misstanden in de beruchte Abu Ghraibgevangenis in Irak aan het licht en nam de wereld kennis van martelmethoden als ”water boarding” in het detentiekamp Guantanamo Bay. Regeringen houden daar natuurlijk niet van. De doofpot is een goede vriend van de meeste overheden. En als het deksel onverhoopt toch opengaat, is de verklikker doorgaans nog niet jarig.

Zo ook bij Edward Snowden. Zo gauw hij zijn onthullingen had gedaan, startte Washington een uitgebreide klopjacht. Nu Osama bin Laden dood is, staat Snowden ongetwijfeld met stip op nummer één van de lijst van staats­vijanden. De rest is geschiedenis. Snowden wist zijn vaderland te ontvluchten en ‘woont’ inmiddels geruime tijd op een Moskouse luchthaven.

Tot zover nog wel enig medelijden met iemand die door zijn land wordt uitgekotst omdat hij de vinger op de zere plek heeft gelegd.

Maar er zijn grenzen. Want waarom moest Edward Snowden deze week zo nodig aan het Duitse weekblad Der Spiegel verklappen dat de Verenigde Staten en Israël samen het Stuxnetvirus ontwikkelden dat in 2010 honderden computersystemen van Iraanse atoominstallaties lamlegde?

Waarom verklaarde de Amerikaanse klokkenluider in datzelfde interview dat Duitsland en de meeste andere westerse landen „met de NSA in bed liggen”?

Dat zijn bepaald geen ongewone activiteiten voor spionagediensten. Het zijn ook zaken die doorgaans het landsbelang dienen en burgers juist beogen te beschermen.

Het is nauwelijks voorstelbaar dat Edward Snowden zich in zijn geweten bezwaard voelt door dat soort activiteiten en daarom niet anders kan dan zijn hart luchten. Het geeft dus geen pas dergelijke staats­geheimen te onthullen.

Zo wordt een klokkenluider langzaam maar zeker toch een beetje een landverrader.