Het leven van Judas en van Barabbas
Barabbas en Judas Iscariot, een moordenaar en een verrader. Twee antihelden uit de Bijbel. Of ligt dat toch iets genuanceerder?
De auteurs Lagerkvist en Lee geven in de romans ”Barabbas” en ”Iscariot” een fictief maar aangrijpend beeld van hoe het had kunnen zijn.
”Barabbas”, in 1951 geschreven door de Zweed Pär Lagerkvist, begint onder het kruis waaraan Jezus hangt. Barabbas kent de Gekruisigde niet, maar blijft toch geboeid kijken hoe Hij eerbiedig van het kruis wordt gehaald en wordt begraven in een rots.
Gekruisigd in zijn plaats, maar onschuldig. Barabbas begrijpt er niets van en gaat op zoek naar antwoorden. Wie was die Man? Was Hij voorbestemd om zo te sterven? Zijn volgelingen geloven dat Hij in hun plaats is gestorven. Barabbas is op een „hele bijzondere wijze aan Hem verbonden. Men zou kunnen zeggen dat hij uitverkoren was… uitverkoren om niet te hoeven lijden, om aan de dood te ontkomen! Hij was de werkelijk uitverkorene, die in de plaats van Gods eigen zoon was vrijgelaten… omdat die dat had gewenst, op zijn bevel.”
Deze verbondenheid blijft een rode draad in het verhaal. Aantrekkingskracht gemengd met diepe afkeer verhinderen Barabbas de welgemeende keus te maken om in de Gekruisigde te geloven. Na een veelbewogen leven eindigt hij als slaaf, en wordt alsnog gekruisigd.
Op een beschrijvende wijze vertelt Lagerkvist hoe het leven van Barabbas na zijn vrijspraak had kunnen verlopen. In sobere bewoordingen tekent hij een man die zijn leven lang tegen wil en dank binding houdt met Jezus. Vrijgelaten om te leven en daardoor vastgebonden aan Jezus.
Lagerkvist weet de lezer te boeien door zijn sobere, maar pakkende woorden. Hij laat de lezer voldoende ruimte om emoties in te kleuren en te voelen. In het nawoord van Tjerk de Reus vindt de lezer aanvullende informatie over de auteur en de tijdgeest die deze roman ademt.
Van een hele andere orde is de roman ”Iscariot” van de Amerikaanse schrijfster Tosca Lee. Zij schrijft in de ik-vorm en haar stijl is eigentijds en levendig. Zij zet Iscariot neer als iemand die zijn hele leven al Farizeeër wilde worden. Rampspoed achtervolgt echter zijn leven. Zijn vader sterft een kruisdood, zijn broer wordt als slaaf weggevoerd en zijn moeder verkoopt haar lichaam om hem in leven te houden.
Besmet met deze onreinheid gaat Iscariot gebukt onder een groot minderwaardigheidsgevoel. Totdat Jezus in zijn leven komt en een oneindige liefde en mildheid plaatst tegenover de grote schuld van Iscariot. Wie is Jezus nu eigenlijk? Een man die zegt dat Hij Gods Zoon is, maar op de sabbat Gods wet breekt door iemand te genezen? Iscariot snakt naar onvoorwaardelijke liefde en dat is wat Jezus hem aanbiedt. „Ik wilde niets liever in mijn leven dan geloven in een man als deze”, zo vertelt Iscariot.
Dwars door alles heen lopen de politieke en godsdienstige intriges. Wat is het motief van Iscariot om Jezus aan te geven?
Lee begint haar verhaal in een turbulente tijd vol verzet tegen de Romeinen. Ze plaatst de eeuwenlange tradities van het houden van de wet tegenover de vrijheid waar het geloof in Jezus mee gepaard gaat en laat Jezus zien door de ogen van Zijn tijdgenoten.
“Barabbas” en “Iscariot” zijn twee fictieve romans, gebaseerd op twee Bijbelse figuren over wie weinig bekend is. Beide verhalen, hoewel totaal verschillend van schrijfstijl, fascineren en laten de lezer niet onberoerd. Leg de Bijbel ernaast en lees opnieuw over Jezus in de evangeliën. Die Jezus hebben beide auteurs willen laten zien: een Man vol liefde, die uitnodigt tot oprechte wederliefde. Barabbas en Iscariot hebben hier allebei tot hun einde toe mee geworsteld.
Boekgegevens
”Barabbas”, Pär Lagerkvist; uitg. Kok, Utrecht, 2013; ISBN 978 90 4352 156 7; 154 blz.; € 16,95; ”Iscariot”, Tosca Lee; uitg. Kok, Utrecht, 2013; ISBN 978 90 4352 152 9; 304 blz.; € 18,95.