”De borderline-dans”
Auteur: Anthony Walker
Uitgeverij: Nieuwezijds, Amsterdam, 2003
ISBN : 90 5712 159 x
Pagina’s: 192
Prijs: € 17,95. Het boek ”De borderline-dans” is het persoonlijk verslag van een onmogelijke relatie: een boek over illusies die in duigen vallen. Het boek beschrijft een jaar uit het leven van de Zuid-Afrikaanse auteur Anthony Walker waarin hij een hartstochtelijke verhouding had met een vrouw die Jacqueline wordt genoemd.

Anthony ontmoet Jacqueline als arts in opleiding in het ziekenhuis nadat zij een suïcidepoging heeft gedaan. Anthony, die het voornemen heeft om psychiater te worden, doet onderzoek naar haar achtergronden. Ze klaagt erover dat mannen haar altijd in de steek laten. Hij raakt gefascineerd door haar verschijning en ontregeld als ze hem de beste dokter van het ziekenhuis noemt.

Kort na haar ontslag uit het ziekenhuis belt haar moeder hem ook al met lovende woorden en vraagt hem om Jacqueline te vergezellen naar het feest van een vriend. Collega’s waarschuwen hem dat Jacqueline lijdt aan een borderlinestoornis en wijzen Anthony op zijn reddersfantasieën.

De borderlinestoornis is een psychiatrisch ziektebeeld dat wordt gekenmerkt door instabiele relaties, heftige woedeaanvallen, dreigingen en pogingen tot suïcide, sterke schommelingen tussen het ophemelen en neerhalen van iemand en een chronisch gevoel van leegte.

Anthony slaat de signalen in de wind. Gretig gaat hij in op het voorstel van de moeder van Jacqueline. Daarmee overschrijdt hij de grenzen van zijn beroep. Al snel komt Anthony in een hopeloos spel van aantrekken en afstoten terecht. Hij trouwt Jacqueline impulsief en in stilte om te tonen dat hij haar nooit zal verlaten. Hij moet een co-assistentschap in een afgelegen stad opgeven omdat Jacqueline bij haar ouders wil wonen. Hij wordt geslagen, zijn gezicht wordt opengehaald, Jacqueline doet een nieuwe zelfmoordpoging. De heftige scènes worden goedgemaakt met een intensief seksueel contact. Steeds verlegt Anthony zijn grenzen in een poging aan de eisen van zijn vriendin te voldoen.

In het verwarrende appèl dat Jacqueline op hem doet, verliest Anthony op den duur zijn eigenwaarde en zelfbeheersing. Hij slaat haar. Ook hij is niet in staat het contact met haar vast te houden. In stilte bereidt hij zijn aftocht voor. Hij krijgt een opleidingsplaats in de Verenigde Staten en een jaar nadat de relatie begonnen is, is hij van haar gescheiden.

De auteur schetst op grond van zijn ervaringen een beklemmend beeld van wat er gebeurt in contact met iemand met een borderlinestoornis. De extreme vormen van liefde en woede, vreugde en verdriet, hoop en wanhoop -soms op leven of dood- vormen een web waaraan een naastbetrokkene zich nauwelijks kan onttrekken.

In het boek komen de ouders van Jacqueline er slecht vanaf. In het nawoord wijst Gunderson, een bekend specialist in de behandeling van de borderlinestoornis, er terecht op dat in verband met borderlines zelden schurken te vinden zijn. De beleveniswereld van de borderline is intussen wel bevolkt met mensen die zich als schurken en helden gaan gedragen. Ook Anthony wordt voor Jacqueline een schurk als hij haar verlaat.

Een boek als dit kan tot steun zijn voor met name partners van borderlines doordat het de noodzaak om grenzen te trekken onderstreept. Een nadeel is dat het boek suggereert dat een breuk met iemand die een borderlinestoornis heeft onvermijdelijk is. De auteur beseft dat als hij in het slotwoord zegt dat voor deze problematiek geen romantische liefde, maar zorgzame liefde nodig is. De romantische liefde is grenzeloos en inconsequent. De zorgzame liefde neemt de verantwoordelijkheid voor iemands gedrag niet over, maar laat iemand ook niet vallen. Deze wat nuchtere houding is heilzaam. Het taalgebruik is onopgesmukt en dat betekent dat het soms wat ruw is.