Henriët Wolbers runt Juffertje in ’t groen, een tuinontwerp­bureau in Gaanderen, bij Doetinchem. In haar lichte huis, met uitzicht op een pas aangelegde tuin, legt ze uit waarom zij investeert in iets wat her en der gratis verkrijgbaar lijkt te zijn: ontwerphulp voor doe-het-zelvers. Klanten kunnen eigen schetsen, plattegrondjes en foto’s uploaden om er vragen over te stellen, of met behulp van de Struinroute hun eigen gang gaan.

„Op beurzen spreek ik mensen die heel graag zelf hun tuin willen ontwerpen, en op specifieke punten wel advies van een professional kunnen gebruiken”, zegt Wolbers. „Zulke personen heb ik onder anderen op het oog met mijn website. Het is jammer als ze blijven hangen op een bepaald punt in hun plan. Zie het ook als het delen van een passie.”

Dat een initiatief als dit haar eigen bedrijf zou kunnen ondergraven –want waarom zou je een ontwerper inschakelen als je, met de goede tips, ook zelf aan de slag kunt?– gelooft Wolbers niet. „Ik ondergraaf niets, ik bied hulp aan een groep die voorheen niet werd benaderd door de tuinontwerpaanbieders. Je had mensen die het zelf deden óf klanten die hun tuin lieten ontwerpen. Tot nu toe werden alleen de laatsten aangesproken; tuinschets-online heeft béíde groepen wat te bieden. De website is verder een informatieplatform. Dit creëert goodwill.” Het betere tuinontwerp wordt zo toegankelijker voor mensen, als het aan Wolbers ligt.

Sigarendoosje

Er bestaan „hordes tekenprogramma’s”, maar op voorgeprogrammeerde zaken heeft Wolbers het niet zo. „Daarin ben je bezig dingen naast elkaar te zetten, denk je vanuit spullen. Daar heb je alleen maar last van; dan kun je nog beter op papier aan ’t schetsen gaan. En: je kunt wel aan de slag met plaatjes van tafels, stoelen en een vijver, maar dan heb je nog geen ontwerp.”

Een tekenprogramma is alleen een hulpmiddel voor het tekenen zelf, net zoals een potlood en papier dat zijn, zegt Wolbers. „Het heeft niet de capaciteit om een tuin te bedenken, dat kan alleen de persoon die het programma –of het potlood en het papier– aanstuurt. De persoon heeft de visie, de creativiteit, de ideeën. Achter de schermen van tuinschets-on­line ben ik in feite het ontwerpprogramma”, lacht ze.

Voor een kwartier schetshulp via Wolbers’ website betalen mensen 15 euro; een vervolg­advies bedraagt 12,50. Een uitgewerkt plan voor een tuin tot 200 vierkante meter kost 200 euro, de aanbetaling is 50 euro. Daar durft Wolbers de concurrentie met gratis programma’s op het web wel mee aan.

Een goed tuinontwerp maken kost aardig wat tijd, weet Wolbers. „Dat de prijzen die ervoor worden gevraagd zo laag zijn, zegt iets over de enorme concurrentie die er al decennia is op deze markt. Als ze een ontwerp konden maken op de achterkant van een sigarendoosje zouden heel wat onder­nemers dat doen. Vergelijk het met de woningmarkt: daar staat het ontwerp in veel hoger aanzien – niemand denkt eraan huizen voor niets te laten ontwerpen. In de tuinbranche is dat besef een beetje ondergesneeuwd. Mensen betalen liever voor stenen dan voor een plan.”

Daarom bieden hoveniers­bedrijven rustig gratis ontwerpen aan, als de klant de planten en materialen maar bij ze koopt. „Dan weet je zeker dat je te veel planten krijgt”, zegt Wolbers laconiek. „Daar zit de marge op. Uiteindelijk betaal je altijd. Elke hovenier baalt als hij een ontwerp heeft gemaakt, maar de opdracht niet krijgt.”

Prefab plaatjes

Wolbers studeerde in 1996 af aan de hbo-opleiding tuin- en landschapsinrichting van de Internationale Agrarische Hogeschool 
Larenstein (nu: Hogeschool Van Hall Larenstein). Ze gaf zelf les aan het AOC (Agrarisch OpleidingsCentrum) Oost in Doetinchem. Op de twintig studenten die in het groen aan de slag wilden, zag ze er gemiddeld vier die het ontwerpvak in de vingers hadden. Waarmee ze niet wil zeggen dat de andere zestien geen goede hoveniers zijn – ze wil alleen benadrukken dat ontwerpen iets anders is dan tuinieren.

Ontwerpen is voor Wolbers ook wat anders dan trends volgen –„dan zie je overal dezelfde rechthoekige vijvers, of grijze materialen”–, of blindelings de wensen van de klant uitvoeren. „Stel, iemand zegt: Ik wil een vijver bij de hoek van mijn huis. Dan kun je zeggen: Nou, dan maken we een vijver op de hoek van het huis. Een goede ontwerper kijkt verder, niet naar een stukje van de ruimte, maar naar het geheel. Hij luistert goed naar de klanten, zoekt originele oplossingen, denkt eerst los van de materialen.”

De tijd nemen voor een gesprek met de klant is één voorwaarde voor een ontwerp dat straks staat als een huis. Een ander uitgangspunt is dat je werkt van groot naar klein, van buiten naar binnen, zegt Wolbers. In een straat let ze op de huizen die om de woning van de klant heen staan; bij een boerderij speelt het groen eromheen een belangrijke rol.

Verder denkt Wolbers niet allereerst vanuit functies –zoals: hier willen we zitten, en daar moeten de fietsen komen– maar vanuit de ruimte. „Velen hebben een terras vlak bij het huis. Maar bij een tuin op het noorden kan het handiger zijn om het wat verderop aan te leggen, zodat je straks in de zon kunt zitten. Sommigen denken: Ik moet een schuurtje hebben, en dat proppen we achter in de tuin. Dan moet er bijvoorbeeld een verhard pad komen waar je helemaal overheen naar achteren moet lopen, waardoor er minder ruimte is voor andere dingen. Misschien is het wel slimmer om het schuurtje in het midden te zetten. Ik vind het leuk om mensen mee te nemen in dat proces. Niet door prefab plaatjes, maar via een ontdekkingsreis naar een nieuwe tuin.”

www.tuinschets-online.nl

Goede ontwerpers

Hoe herken je als consument een goede tuinontwerper? Drie tips van Henriët Wolbers.

• Vraag naar voorbeeldplannen, en eventueel om foto’s van eerder aangelegde tuinen. Als driekwart van de tuinen eenzelfde stijl heeft, is dat geen goed teken wat betreft de originaliteit van de ontwerper. Let ook op het afwerkingsniveau van plannen én tuinen.

• Kijk of je serieus wordt genomen als klant. Gaat de onder­nemer in op jouw ideeën? Luistert hij, denkt hij mee? Komt hij met alternatieven of neemt hij alles wat je zegt klakkeloos over? Er zijn ontwerpers die bij wijze van spreken door de auto die voor jouw deur staat al hebben besloten wat bij je past.

• Een goede ontwerper herken je aan een zekere terughoudendheid. Verwacht niet van een ontwerper dat hij al in het kennismakingsgesprek een compleet plan kan schetsen. Je kunt je zelfs afvragen of het een goed teken is als hij in het eerste gesprek plenty ideeën spuit, al kan hij wel allerlei voorbeelden noemen als proefballonnetjes. Ontwerper en klant moeten een soort gemiddelde bereiken, en het kost even tijd om te ontdekken wat dat is.