De daling in Nederland van 40 procent sinds 2009 is in schril contrast met landen als België, Duitsland, Frankrijk en Zweden. Daar steeg het aantal aanvragen met soms tientallen procenten, in Duitsland zelfs met 136 procent sinds 2009. Volgens Carolus Grütters, onderzoeker bij het Centrum voor Migratierecht in Nijmegen, zijn dergelijke schommelingen echter niet ongebruikelijk en is de stijging van het aantal aanvragen in Europa niet schrikbarend. „Die was groter ten tijde van de oorlog in Irak, bijvoorbeeld.”

„Sinds de jaren 80 zag je dat Duitsland ongeveer 50 procent van alle asielaanvragen bij westerse landen voor zijn rekening nam”, legt Grütters uit. Toen Berlijn maatregelen begon te nemen om de instroom in te dammen, kwamen andere landen in beeld bij de asielzoekers. Ook die landen namen op hun beurt maatregelen.

„Die schommeling, ook wel waterbedeffect genoemd, wordt voor een deel verklaard door de aantrekkelijkheid van het ene land, tegenover de afschrikkende werking van beleid in een ander land”, aldus Grütters. Het asielbeleid in Nederland is volgens hem op het moment vrij streng, vandaar de procentuele daling van het Nederlandse aandeel in het totaal. „Logischerwijs moet dan ergens anders het aandeel groeien.”

Een erg geringe rol speelt de herkomst van mensen en een veronderstelde bijbehorende voorkeur voor een bepaald land om naartoe te vluchten, meent Grütters. „Asielzoekers willen vooral weg uit hun land en hebben geen sterke voorkeur voor een land van bestemming. En ook al zouden ze die hebben, dan maakt dat weinig uit omdat ze primair afhankelijk zijn van mensensmokkelaars. Maar het maakt wel uit of de procedures in dat land van bestemming lang duren. Als de asielprocedure in een land bijvoorbeeld lang duurt, kan men daar langer in veiligheid verblijven tijdens de procedure.”

Overigens slaagt maar 1 tot 2 procent van de vluchtelingen in de wereld er daadwerkelijk in om uit hun land te vluchten en asiel aan te vragen in een ander land, stelt Grütters.