VNG-voorzitter Jorritsma is zeer resoluut: „De overheid kan regels stellen, gas geven en remmen, maar wij zijn het stuur.” Daarmee gaf ze helder aan dat het onmogelijk is een sociaal akkoord of een zorgakkoord te sluiten zonder betrokkenheid van de VNG.

En dat is wel gebeurd. Het kabinet zat om de tafel met de sociale partners, maar er was geen stoel gereserveerd voor de VNG. De gemeentebestuurders vinden dat hoogst merkwaardig, want als het gaat om de uitvoering van de maatregelen krijgen de gemeentebesturen er wel een fors pakket aan werk bij. Uitvoeren zonder inspraak bij de besluitvorming, daar laten de gemeenten zich niet voor gebruiken.

Daar komt nog bij dat er een aantal maatregelen is waar de VNG scherpe kritiek op heeft. Gemeenten willen bijvoorbeeld niet dat keuring voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering bij het UWV blijft. Evenmin voelen ze ervoor verplicht te worden om mensen die werken in een sociale werkplaats meer te betalen dan het wettelijk minimumloon. Ook wensen ze vrijheid te hebben om zelf te kunnen bepalen hoe in hun regio werkzoekenden aan een baan worden geholpen.

Echt principieel ligt voor Jorritsma de korting van 89 miljoen die de regering wil doorvoeren op het gemeentefonds om daarmee de voorgenomen bezuinigingen op de huishoudelijke hulp te verzachten. Dat pikt de VNG-voorzitter van geen kant.

Helemaal onbegrijpelijk is de kritiek van de gemeentebestuurders niet. Zij krijgen de uitvoering van lastige bezuinigingsplannen op hun bord geschoven zonder dat ze enig woord hebben mogen spreken in het besluitvormingstraject. Dat voelt niet goed.

De gang van zaken is des te merkwaardiger omdat het overheidsbeleid sterk gericht is op decentralisatie. Er moeten meer taken en bevoegdheden verschuiven van de centrale naar de lokale overheid. Daarmee zou beter kunnen worden ingespeeld op de behoeften van de plaatselijke bevolking omdat het lokaal bestuur dichter bij de burger staat.

Maar wanneer Den Haag dat wil, zal het zorgvuldig moeten werken aan draagvlak; aan het meekrijgen van de lokale besturen. Daarin past de gekozen aanpak niet: zonder overleg taken en lastige dossiers droppen op het bureau van gemeentebesturen.

Het signaal van de VNG is helder en terecht. Daar zal de regering iets mee moeten. Al dienen gemeenten zich wel te realiseren dat de regering in Den Haag altijd kaders zal stellen en dat ook moet doen. Decentralisatie kan inderdaad leiden tot het beter inspelen op de behoeften van de burger, maar er bestaat het risico dat er grote verschillen gaan bestaan tussen gemeenten. Daar moet voor worden gewaakt. Ook hier geldt daarom: goed samenspel tussen de verschillende overheden is tot welzijn van het land.