„Wie bijna een halve eeuw lid is van de Partij van de Arbeid neemt niet luchthartig afscheid. Ik heb er geruime tijd over gedacht en lang geaarzeld, maar ik heb besloten mijn lidmaatschap van de partij op te zeggen. Ik ben en blijf sociaaldemocraat. Juist daarom voel ik mij niet langer huis in de PvdA. De partij heeft zich steeds verder van de beginselen van de sociaaldemocratie verwijderd”, aldus Pronk in zijn brief aan het partijbestuur.

Pronk was voor de PvdA in de periode van 1971 tot 2002 onder meer Tweede Kamerlid, europarlementariër en verschillende keren minister, voor Ontwikkelingssamenwerking en van VROM.

Pronks lange brief is een kritische aanklacht tegen de huidige PvdA-leiding, zonder overigens partijleider Diederik Samsom te noemen. Pronk schrijft dat hij vorig jaar al „aanzienlijke bedenkingen” had tegen het regeerakkoord met de VVD. De uitruil van onderwerpen leidde tot grote gevolgen voor zwakkere en kwetsbare groepen, aldus Pronk.

Maar het gaat niet alleen om fouten in het regeerakkoord, schrijft de oud-minister. Het beginsel van solidariteit is door de PvdA in de afspraken met de VVD terzijde geschoven. Pronk kan er niet bij dat de PvdA ervoor verantwoordelijk is dat Nederland de norm van 0,7 procent voor ontwikkelingshulp eenzijdig opgeeft. Dat dat gebeurt „is beschamend”. Harde kritiek heeft hij ook op het vreemdelingenbeleid en de strafbaarstelling van illegaliteit.

Prominente PvdA’ers als Diederik Samsom, Hans Spekman en Lodewijk Asscher reageerden teleurgesteld. „Ik ben een groot bewonderaar van Jan Pronk en vind het dus heel jammer dat hij dit doet. Ik begrijp het ook niet goed. Dit kabinet maakt voor het eerst sinds de jaren 70 de verschillen tussen arm en rijk kleiner en voor het eerst pakken we echt de financiële sector aan”, zei Samsom.

Spekman noemde Pronk een icoon en zei dat hij bij verkiezingen altijd op hem stemde. „Buitengewoon erg”, vindt Spekman het vertrek van Pronk. Minister Frans Timmermans zei in Nieuwsuur dat hij het ‘ontzettend jammer’ vindt en dat hij hoopt dat Pronk ‘vroeg of laat’ weer met de partij in gesprek wil. „Ik vind dat hij bij de club hoort.” Hij noemde sommige kritiekpunten van Pronk ‘niet fair’.

De voorzitter van de Jonge Socialisten, Toon Geenen, dacht daar anders over. „Zo blij dat Pronk eindelijk weg is #opgeruimd #netjes”, twitterde hij.