Politiek

Christelijk politicus is noch rechts noch links

Oud-PvdA-leider Bos kan het soms mooi zeggen. Zoals onlangs in zijn column in de Volkskrant, toen hij een verklaring gaf voor het feit dat rechtse politici veelal ontspannen in het leven staan en in de omgang prettige, joviale mensen zijn, terwijl de linkse politicus niet zelden een wat krampachtige, sombere dame of heer is, die het politieke spel fanatiek speelt en moeite heeft met het nemen van zijn verlies.

25 May 2013 09:17Gewijzigd op 15 November 2020 03:45
Bos. Foto ANP
Bos. Foto ANP

In een poging om dit voor socialisten en sociaaldemocraten weinig vleiende beeld om te buigen, stelt Bos dat het gesignaleerde verschil eigenlijk best logisch is. „Voor linkse politici staat er altijd meer op het spel dan voor rechtse. De wereld is van nature immers rechts – de sterkste of brutaalste wint altijd als je niets doet. Linkse politici moeten dus winnen om iets te vieren te hebben, terwijl rechtse politici weten dat de wereld gewoon rechts blijft, ook als ze niets doen.”

Bos’ analyse geeft een interessant denkduwtje. Bijvoorbeeld aan christelijke politici met een sterke voorkeur voor samenwerking met de VVD, méde omdat liberalen in doorsnee „zulke aardige, soepele mensen zijn”.

In Bos’ impliciete kritiek op rechtse politici zit namelijk een kern van waarheid. Vanouds zijn rechtse politici welgestelden, mensen die qua verdeling van rijkdom en macht aan de comfortabele kant van de streep staan, die er belang bij hebben zaken op zijn beloop te laten, en voor wie het dus makkelijk is om elke dag relaxt en vriendelijk te zijn.

Zo bezien is het de vraag of de levenshouding van linkse politici, al zijn ze dan soms wat verbeten, niet dichter bij Bijbelse beginselen staat dan die van rechtse. De Bijbel schetst immers bepaald geen beeld van deze wereld alsof het in dit ondermaanse allemaal wel aardig in orde is. Integendeel. De oudtestamentische profeten ontploffen vaak bijna van maatschappijkritiek en geselen in hun profetieën rijken en machthebbers. Tegelijk roepen ze overheden op consequent recht te doen. Van die drive vinden we in een geseculariseerde samenleving eerder elementen terug bij linkse dan bij rechtse politici.

Maar daarmee is niet het laatste woord gezegd. Want bij Bos’ analyse passen enkele kanttekeningen. In de eerste plaats wil rechts de wereld niet gehéél laten zoals hij is. Gelukkig niet. Het ordenen van de samenleving door middel van gezonde overheidsfinanciën, het bestrijden van criminaliteit en het terugdringen van fraude, waren in het verleden eerder kenmerkend voor rechts dan voor links!

Dát links de wereld wil omvormen is dan ook niet de grootste kritiek van rechts op de socialisten. Problematisch is de mate waarín zij de wereld willen veranderen en het verwachtingspatroon dat daarbij heerst. De misvatting dat de samenleving in hoge mate maakbaar is en dat we hard op weg zijn naar utopia mits we de structuren van de maatschappij ombouwen en verschillen tussen rijk en arm wegwerken, heeft in de geschiedenis voor veel narigheid gezorgd.

Politici die zich door Bijbelse grondgedachten willen laten leiden, staan daarom voor de moeilijke opgave steeds tussen de linkse Scylla en rechtse Charybdis door te zeilen. Met links delen zij het verlangen naar een betere wereld, maar omdat zij weten dat het kwaad diep in de menselijke natuur verankerd ligt, zullen zij zich in hun politieke bezigzijn hoeden voor grootse concepten en beseffen dat enigszins indammen van het kwaad in Brussel, in Den Haag, of waar dan ook, vaak het hoogst haalbare is.

Met rechts delen zij een ontspannen levenshouding, maar dan een die niet voortkomt uit gemakzucht –„Prostitutie? Ach, dat hoort nu eenmaal bij het leven”–, maar een die voortspruit uit het besef dat de wereld weliswaar nú verre van goed is, maar eens, in een nieuwe bedeling, goed gemaakt zal wórden.

Meer over
Wandelgangen

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer