Het was geen toeval dat juist in deze eeuw velen zich geroepen wisten om het Evangelie te prediken aan alle creaturen. Mannen zoals William Carey en Hudson Taylor reisden naar India en China. In hun voetsporen volgden duizenden, reizend naar alle delen van de wereld. De nood van miljoenen zielen zonder God dreef hen. Velen leden grote ontberingen, maar niets kon hen weerhouden. „Verwacht grote dingen van God, onderneem grote dingen voor God”, sprak William Carey.

In 1895 –ongeveer dertig jaar nadat Hudson Taylor zijn missie in China was begonnen– waren er al meer dan duizend zendingswerkers actief voor de China Inland Mission. Alleen al tussen oktober 1890 en maart 1891 arriveerden er 126 nieuwe zendingswerkers in Sjanghai. De kerk in China kwam tot wasdom.

Toch waren wereldwijd de eerste onheilspellende voortekenen van een grote omslag aanwezig. De industrialisatie bracht vooruitgang, maar ook massale armoede. Vanuit Duitsland verspreidde zich een ijzig, liberaal theologisch klimaat. Nietzsche en Darwin waren de wegbereiders van een nieuw donker tijdperk zonder God. De spanningen tussen de volken namen toe.

In de 20e eeuw volgde een verbijsterende, bloedige ontknoping. Satan, wetend dat hij weinig tijd had, ging uit om de volken in de vier hoeken van de aarde te verleiden tot de krijg. Gruwelijke wereldoorlogen braken uit. Diabolisten die rechtstreeks uit de hel afkomstig leken te zijn, zoals Hitler, Stalin, Mao Zedong en anderen, onder wie Yahja Khan, Tojo Hideki, Hirohito en Chiang Kai Shek, joegen miljoenen de dood in. In veel landen werden de jonge christelijke kerken vertrapt.

In China begon de nieuwe eeuw met de Bokseropstand. Honderden zendelingen en tienduizenden christenen werden vermoord. Het was de prelude van een genocidale eeuw zonder precedent. Toch bleef het zendingsvuur levend, tot diep in de 20e eeuw, ook in China. „Het is geen verloren tijd om op God te wachten”, sprak Hudson Taylor. De China Inland Mission hervatte eenvoudig haar werk, en zag af van iedere vergoeding van schade.

In de laatste decennia van de 20e eeuw veranderde alles. De meeste oorlogen waren uitgedoofd. Het IJzeren Gordijn scheurde. Met de onthoofding van Sadam Hussein verdween de laatste extreem moorddadige dictator van het wereldtoneel. De wereld raakte in de ban van welvaart en technologie. In dorre woestijnen verrezen glitterende metropolen zoals Dubai en Riyad. Landen als China industrialiseerden in een razend tempo en werden gegrepen door de jacht naar geld en goed. Materialisme werd de nieuwe wereldgodsdienst. Het wereldwijde web werd de verbreider van de westerse seculiere cultuur. Godsdiensten vervaagden en raakten op de achtergrond. Het zendingsvuur raakte grotendeels uitgeblust.

Zo zijn onze tijden. Te weinig beseffen wij dat. De dodelijke 20e eeuw lijkt lang geleden. De jaarlijkse dodenherdenking wordt steeds meer een abstractie. Toch is de status-quo fragiel. Onze vertechniseerde mondiale samenleving is kwetsbaar. Eén grote natuurramp, één nieuw dodelijk virus, één daad van terreur kan de wereld in een apocalyptische afgrond doen storten.

Inmiddels heeft het Evangelie vrijwel alle landen ter wereld bereikt. De Bijbel is voor ruim 97 procent van de wereldbevolking in de eigen taal beschikbaar. In veel landen bloeide de christelijke kerk gedurende enige tijd. Nog slechts één grote zaak lijkt te resteren: de bekering van de Joden. Velen geloven dat daar nog een bloeitijd aan verbonden zal zijn voor de wereldwijde kerk.

Maar wat zal daar nog aan voorafgaan? De kerk is wereldwijd door schuim bedekt geraakt. Binnenkort is het Pinksteren. Dat de hemelen zouden scheuren!

De auteur is directeur van een it-bedrijf. Reageren? gedachtegoed@refdag.nl