Samsom legde ongeveer 100 aanwezige leden wel uit dat het vanwege zijn politieke betrouwbaarheid moeilijk is om weer te gaan onderhandelen met coalitiepartner VVD. „En het laatste wat dit land kan gebruiken, is een vallende regering of een coalitiecrisis.”

Het PvdA-congres steunde eind vorige maand vrijwel unaniem een motie tegen de strafbaarheid van illegaliteit. Samsom legde de oproep van het congres naast zich neer en koos ervoor om zijn afweging tot aan een extra ledenraad, komende zondag, te gaan uitleggen op meerdere bijeenkomsten. Vooruitlopen op eventuele consequenties wilde hij dinsdagavond nog niet.

De PvdA-leider toonde volop begrip voor de emotionele worsteling die veel leden hebben met het idee dat mensen een boete kunnen krijgen omdat ze illegaal in Nederland zijn. „Het is een lelijke afspraak die niets oplost. Het is symboliek die de VVD belangrijk vindt. Maar wij zorgen dat het leven van vluchtelingen verbetert.”

Hij verdedigde zijn keuze om akkoord te gaan met de totale set afspraken met de VVD over het asielbeleid. Hij bleef daarbij wijzen op het kinderpardon, beperking van vreemdelingdetentie en wijziging van het gevangenisregime.