Janny van der Molen heeft in ”Buiten is het oorlog” het dagboek van Anne Frank als uitgangspunt genomen en richt zich op kinderen vanaf 8 jaar.

In tien thema’s (onder andere ”Familie, Dagboek” en ”Verliefd”) geeft zij een beschrijving van het leven van Anne. Elk hoofdstuk begint met een historisch kader, waarin begrippen worden uitgelegd: „Een concentratiekamp is een groot gevangenenkamp met hoge hekken en prikkeldraad.”

Knap heeft Van der Molen zich verplaatst in de gedachten en gevoelens van Anne, een levenslustig meisje dat van het leven wil genieten, maar dat door de vijand van haar vrijheid is beroofd. Haar ouders doen er alles aan om de oorlog zo ver mogelijk van haar vandaan te houden. Als Anne in 1942 haar verjaardag viert met vriendinnen, gaan de gordijnen dicht. „Vandaag bestond die akelige oorlog even niet. Buiten was het oorlog.”

Het verhaal gaat verder waar het dagboek stopt. Aan de hand van verhalen van overlevenden heeft Van der Molen ook over de laatste twee thema’s (”Verraden” en ”Verschrikkingen”) geschreven. Hierin blijft de manier van vertellen sober, maar niet minder indrukwekkend: „Wat daar op het perron te horen en te zien was, het licht, de honden, geweren en knuppels, was zo angstaanjagend dat het denken stopte.”

Voor de gemiddelde 8-jarige lezer zullen sommige gedeelten te moeilijk zijn om zelf te lezen. Maar als voorleesboek is het uitstekend geschikt. Vanaf groep 6 zullen veel kinderen het zelfstandig kunnen lezen. Samen met de illustraties van Martijn van der Linden en de foto’s uit het familiealbum van de familie Frank is ”Buiten is het oorlog” een meer dan geschikte kennismaking met het leven van Anne Frank en hopelijk een aanzet om op latere leeftijd haar dagboek te lezen.

Martine Letterie vertelt in ”Groeten van Leo” het waargebeurde verhaal van Leo Meijer, die op 7-jarige leeftijd met zijn ouders wordt opgehaald in Zwijndrecht. Hij moet alles achterlaten, behalve zijn kleurpotloden en schetsboek. Waar gaat hij naartoe? Naar een kamp? „Dat klinkt als kamperen. Leo ziet een kampeerplaats voor zich met tenten en vrolijke vlaggetjes.”

Eenmaal in Kamp Westerbork komt hij snel achter de werkelijkheid: „Alles is anders dan thuis. Alles.” Wekelijks is er de dreiging van de trein die grote groepen Joden naar een concentratiekamp vervoert.

Leo en zijn moeder komen om in de gaskamer van Auschwitz, vader overleeft de oorlog. Letterie maakt van dit droevige einde slechts in haar nawoord melding. De vele foto’s van Leo en zijn familie, de tekeningen en Leo’s schrijfoefeningen maken het verhaal nog tastbaarder.

Doelgroep zijn, zoals de flaptekst vermeldt, „kinderen die nog te jong zijn voor het verhaal van Anne Frank.” Ongetwijfeld wordt hiermee bedoeld: kinderen die te jong zijn om het wereldberoemde dagboek te lezen, dat inderdaad voor de meeste basisschoolleerlingen te pittig is. ”Groeten van Leo” is door de eenvoudige taal geschikt voor kinderen vanaf circa 9 jaar.

Ondanks het zeer ruime aanbod aan oorlogsboeken zijn de verhalen over Anne en Leo een aanwinst. Het is wel belangrijk de tijd te nemen om met de kinderen thuis of op school na te praten over het gelezene. Ondanks de ingetogen schrijfstijl kan een eerste confrontatie met deze verschrikkelijke tijd bij de doelgroep vragen en emoties oproepen.

Boekgegevens

Buiten is het oorlog, Janny van der Molen;

uitg. Ploegsma, Amsterdam, 2013; ISBN 978 90 216 7044 7; 179 blz.; € 16,95;

Groeten van Leo, Martine Letterie;

uitg. Leopold, Amsterdam, 2013; 978 90 258 6190 2; 105 blz.; € 13,95.