Het is natuurlijk duidelijk dat deze oproep van de sociaaldemocraten een ideologische lading heeft. De opkomst van deze beweging heeft alles te maken met de strijd tegen het kapitalisme dat het persoonlijk bezit en het eigenbelang van ondernemers voorop zet. Maar daarmee is de essentie van de oproep van zaterdag toch niet zonder betekenis.

Onze samenleving is in de loop van de jaren na de Tweede Wereldoorlog steeds individualistischer geworden. Het eigenbelang en persoonlijk welbevinden van de individuele burger is gaan domineren op een zodanige manier dat de gemeenschapszin daar ernstig onder is gaan lijden.

Het huidige maatschappelijke klimaat wordt gekenmerkt door een kil en bot egoïsme. Kinderen wordt al vroeg geleerd voor zichzelf op te komen, assertief en zelfredzaam te zijn. Weliswaar wordt hun op school voorgehouden rekening te houden met de ander, maar het voorbeeld van ouders die alleen denken aan eigen gewin en carrière mag niet worden onderschat. Zo is er een generatie opgegroeid die nog wel spreekt over onderlinge solidariteit, maar die in de praktijk laat zien dat dit voor haar vooral een belijdenis van de lippen is.

Het individualisme heeft ook de kerkbanken veroverd. Terwijl de christelijke gemeente al eeuwenlang belijdt te geloven in de gemeenschap der heiligen, lijkt de samenkomst van gelovigen vaak niet meer te zijn dan een verzameling van individuen die als los zand bij elkaar zijn gebracht. Kerkgangers komen vooral om wekelijks een portie geestelijk voedsel op te halen. Dat gemeenteleden boodschap aan elkaar hebben, een taak hebben ten opzichte van elkaar, leeft vaak veel minder sterk. Het gaat de individuele kerkganger er vooral om dat hij zich prettig voelt in de gemeente.

De bekende gereformeerde predikant J. Overduin, die de verschrikkingen van Dachau overleefde, schreef jaren geleden al: „Een lichaamscel die een eigen bestaan gaat leiden, wordt een gezwel. Een mens die zich als individualist gedraagt, gaat in de samenleving dezelfde functie vervullen.” Dat kwaad wordt vandaag de dag lang niet altijd onderkend.

De geschiedenis heeft geleerd dat het ”ik” de belangrijkste verstoorder is van de vrede. De theoloog Miskotte zei eens: „Het echte individualisme is niets anders dan de voltooide liefdeloosheid.” Dat is zichtbaar in onze samenleving.

Er moet inderdaad een omslag komen van ”ik” naar ”ons”. Dat geldt de hele maatschappij, maar zeker ook de christelijke gemeente. Die heeft hierbij een voorbeeld te geven, zoals de eerste christengemeente daarin is voorgegaan. Daarvan zeiden de heidenen: „Ziet hoe lief ze elkaar hebben.” Als dat getuigenis nu kon worden gegeven zou daar een enorme werfkracht van uitgaan.