Volgens de officiële schatting van het ministerie van Veiligheid en Justitie telde Nederland in 2009 ruim 97.000 illegalen. Inmiddels gaat het ministerie uit van 100.000 mensen zonder verblijfsvergunning. Hulporganisaties als het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS) en Stichting STIL schatten het aantal mensen in de illegaliteit tussen de 30.000 en 200.000.

Hoewel niet bekend is om hoeveel mensen het exact gaat, geven de schattingen aan dat illegalen prima ‘anoniem’ kunnen leven in Nederland. Volgens Stichting STIL komen jaarlijks rond de 5000 nieuwe illegalen naar het land van wie een aanzienlijk deel blijft. „Hoe deze mensen zich van levensonderhoud voorzien, hangt heel erg af van het netwerk dat ze hebben”, legt het LOS uit.

De organisatie onderscheidt dan ook drie groepen illegalen. Zo zijn er mensen met een asielverleden. Zij komen moeilijk aan werk en zijn voor eten en onderdak afhankelijk van vrienden, familie en opvangcentra.

Daarnaast zijn er de arbeiders. Als klusjesman of schoonmaker kunnen zich doorgaans redden, omdat ze een vals paspoort hebben en een kamer kunnen (onder)huren, zo stelt het LOS. Etniciteit speelt hierbij wel een rol, zegt het steunpunt. Vrouwen uit de Filipijnen hebben bijvoorbeeld meer kans op een baan dan Afrikaanse vrouwen, omdat ze meer gewild zijn.

De illegalen met familie of een partner in Nederland leiden volgens het LOS nog het meest comfortabele leven. „Als ze geen moeite hebben met het zorgen voor de kinderen en het huishouden doen, hebben zij het tamelijk goed”, zegt het LOS. Zowel de mensen die bij familie verblijven als de arbeiders zijn vaak minder in beeld, omdat ze zichzelf kunnen onderhouden. „Ze hebben gewoon minder contact hebben met hulporganisaties”, aldus het LOS.

Ondanks dat een grote groep illegalen kan overleven, lopen ze allemaal tegen dezelfde problemen aan. Zo kunnen ze geen bankrekening openen of een zorgverzekering afsluiten en worden ze nergens beschermd. Velen kampen met gezondheidsproblemen door de stress en angst waarin ze leven, zeggen LOS en Stichting STIL. LOS: „Iets simpels als een klacht indienen tegen de huurbaas kunnen deze mensen niet. Ze zijn veel te bang dat ze worden aangegeven.”