Spoor gaat voor zijn boek in gesprek met J. L. Heldring, evenals Spoor oud-hoofdredacteur van NRC Handelsblad. Vier ochtenden lang bespreken de twee mannen de twintigste eeuw. Het resultaat doet denken aan twee oude heren die aan de koffietafel terugblikken op hun leven en de voorbije eeuw nog eens onder de loep nemen. Dit zorgt voor een prettig leesbaar werk.

Qua opzet is het boek niet origineel, maar dit pretendeert het ook niet te zijn. In Duitsland bracht oud-bondskanselier Helmut Schmidt na een dialoog met een historicus eerder eenzelfde boekje uit. Het is dit boek dat de aanleiding vormt voor Spoor en Heldring tot het schrijven van een Nederlandse versie.

In vier hoofdstukken, vier ochtenden komen achtereenvolgens de Koude Oorlog, dekolonisatie, Europa en globalisering aan de orde. Daarbij komt de lezer interessante dingen te weten. Zo stond Joseph Luns, de voormalig Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken in het Oostblok goed bekend vanwege zijn ordinaire grappen, kunnen rechtse politici beter dekoloniseren dan linkse en spreken veel Nederlanders ”flauskesseldeutsch”.

Het boek gaat echter verder dan kleine feitjes en anekdotes. Door de gesprekken tussen de mannen krijgt de lezer oog voor de grote lijnen van de gebeurtenissen. De heren stippen verbanden aan en geven verklaringen voor bepaalde ontwikkelingen.

Zo schrijven de auteurs de toenemende spanning in de Koude Oorlog toe aan leiderswissel in de Sovjet-Unie, maar concluderen ze tegelijkertijd dat toeval een grote rol speelt in de wereldgeschiedenis. Deze en andere analyses maken het boekje naast vermakelijk ook nog eens interessant.

De tekst is een letterlijke weergave van de gesprekken tussen Heldring en Spoor. Dit heeft als voordeel dat het eenvoudig leest. Nadeel hiervan is dat er vaak wordt afgeweken van het onderwerp. Zo draait het gesprek plotseling om de antikatholieke opvoeding van André Spoor, waarbij hij niet op dezelfde stoep mocht lopen als nonnen. Ter informatie: het hoofdstuk gaat over de Europese eenwording.

Ondanks de af en toe ietwat betweterige stijl verveelt het boek niet. Heldring en Spoor geven blijk van hun enorme kennis van de internationale politiek zonder hierbij te vervallen in vaktaal en moeilijk woordgebruik. Dit resulteert in een voor iedere geïnteresseerde uiterst lezenswaardige terugblik op de twintigste eeuw.

Boekgegevens

”Onze eeuw”, J. L. Heldring en André Spoor; uitg. G. A. van Oorschot, Amsterdam, 2013; ISBN 978 90 282 5093 2; 142 blz.; € 12,50.