In de Tweede Kamer moet Teeven zich donderdag verantwoorden voor de kwestie. De Russische raketontwerper en politiek dissident verhing zich op 17 januari in het Detentiecentrum Rotterdam nadat hij te horen had gekregen dat hij zou worden uitgezet.

Teeven zei voorafgaand aan het debat nog niet aan aftreden te denken. Woensdag zette hij in een feitenrelaas uiteen dat de menselijke fouten in de kwestie hem als verantwoordelijk bewindsman niet aan te rekenen zijn.

SGP

SGP-voorman Kees van der Staaij wil weleens weten hoe staat het met de menselijke maat in de asielketen. Is er nog wel ruimte, ondanks alle regels en protocollen, om per persoon goed te beslissen en te handelen?

Hij sluit niet uit dat mensen ook verblind worden door de regelbrij. Verpleegkundigen hebben ten onrechte geen arts opgeroepen voor de in psychische nood verkerende Russisch Aleksander Dolmatov. De tuchtrechter buigt zich daar nu over, maar Van der Staaij sluit niet uit dat een en ander ook het gevolg is van een gebrek aan eenduidigheid in de regelgeving.

Nederland moet zich schamen voor de opeenstapeling van fouten in de zaak van de Russische dissident Aleksandr Dolmatov.

CDA

Volgens CDA-Kamerlid Eddy van Hijum moet Nederland zich schamen voor de opeenstapeling van fouten in de zaak van de Russische dissident Aleksandr Dolmatov.

Hij vroeg zich ook hardop af hoe geloofwaardig de Nederlandse kritiek is op mensenrechtenschendingen in Rusland als we in Nederland zelf niet in staat zijn om ons aan de normen te houden.

Van Hijum waardeert het dat Teeven heeft laten blijken dat hij zeer geraakt is door de zelfmoord van Dolmatov en zich politiek verantwoordelijk voelt. Van Hijum wil van Teeven weten hoe hij denkt het vertrouwen in een humane en zorgvuldige asielprocedure terug te brengen.

PvdD

Teeven moet de eer aan zichzelf houden en opstappen, aldus Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren.

Volgens Thieme is het schrijnend dat het debat inmiddels gaat over de vraag of Teeven het politiek gezien overleeft, en niet meer over de ernstige kwestie van de zelfmoord van Dolmatov.

PVV

Dat er fouten zijn gemaakt door het registratiesysteem INDiGO van de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND), verbaast Sietse Fritsma van de PVV in het geheel niets. „Dat computersysteem was al één nachtmerrie.” Zijn partij is dan ook bang dat het „één grote grabbelton is met verkeerde informatie.”

„Dat levert een onwerkbare situatie op.” Fritsma heeft het toch al niet zo op de werkwijze van de IND en haar managers. De PVV heeft niet voor niets jaren geleden al eens om een parlementaire enquête gevraagd, vertelde hij. Er moet een verandering komen in de bedrijfscultuur. „Er is nu meer oog voor de kwantiteit dan voor de kwaliteit.”

Inspectierapport

In het inspectierapport over de zaak-Dolmatov staat onder meer dat belangrijke wijzigingen in de asielstatus van Dolmatov niet tijdig zijn verwerkt in het elektronisch registratiesysteem van de Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND). De bezwaarprocedure tegen zijn uitzetting liep nog toen de vreemdelingenpolitie hem naar het Detentiecentrum Rotterdam overplaatste. Dat maakte de insluiting onrechtmatig, stelt de Inspectie Veiligheid en Justitie vast.

Teeven is het daarmee eens, maar benadrukt dat hem vóór het inspectieonderzoek naar de zaak-Dolmatov nooit was gebleken dat de IND vaker dergelijke registratiefouten maakte. Het departement heeft inmiddels wel achterhaald dat behalve Dolmatov nog 300 asielzoekers tijdelijk ten onrechte als uitzetbaar geregistreerd hebben gestaan. Het is echter niet voorgekomen dat asielzoekers op grond daarvan het land zijn uitgezet, stelt Teeven vast.

Nationaal ombudsman Brenninkmeijer suggereerde woensdag in de Kamer dat Teevens ministerie kritische rapportages over de zorg in detentiecentra systematisch negeert. In de zaak-Dolmatov is dat van belang, omdat de verpleegkundigen in het detentiecentrum zijn suïcidale toestand onvoldoende onderkenden en geen arts waarschuwden. Volgens Amnesty International en Vluchtelingenwerk Nederland bewijst de zaak-Dolmatov hoe nonchalant en bureaucratisch de Nederlandse asielprocedure is.

Teeven noemt de kritiek in zijn brief onterecht. Hij wijst erop dat het zorgpersoneel is bijgeschoold na een rapport van de zorginspectie in 2009. Vorig najaar besloot Teeven om zelfdodingen in detentiecentra grondiger te evalueren, mede op aandringen van de ombudsman. Dat de IND nonchalant is, is een beeld dat Teeven op basis van werkbezoeken niet herkent.

Voor het debat had Teeven de steun van de coalitiepartijen VVD en PvdA. Van de kritische oppositiepartijen SP, CDA, D66, CU en GroenLinks wilde alleen de SP op voorhand dat hij zou opstappen.