Zo typeerde ds. Wietske Verkuyl, kleindochter van prof. dr. Johannes Verkuyl (1908-2001), haar grootvader woensdagmiddag tijdens een studiedag over ”Zending en dialoog” in het licht van het leven en werk van Johannes Verkuyl.

De studiedag, waarop ongeveer 55 belangstellenden aanwezig waren, werd georganiseerd door het Protestants Centrum van Toerusting en Educatie van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in samenwerking met de Nederlandse Zendingsraad (NZR) en de ontwikkelingsorganisatie ICCO, waarvan prof. Verkuyl medeoprichter was.

In de eerste lezing ging dr. Ruud Stiemer in op de betekenis van Verkuyl anno nu. Dr. Stiemer promoveerde op het denken en leven van prof. Verkuyl met het proefschrift ”Johannes Verkuyl (1908-2001) een leven lang zending en dialoog”. Hij legde uit dat prof. Verkuyl met de komst van de gastarbeiders naar Nederland een kans zag om met moslims in contact te komen en het Evangelie te delen. „Verkuyl kwam op voor de godsdienstvrijheid. Hij fundeerde dit op de vrijheid die God aan de mens schenkt en op het geduld van God met de volkeren. Als wij nu het geluid van de oproep tot gebed uit de moskee horen, kunnen we dat eng vinden, maar we kunnen er ook een uitnodiging in horen om in gesprek te gaan.”

Hoogleraar oecumenische en interculturele theologie prof. dr. M. E. Brinkman, die prof. Verkuyl als docent nog meemaakte, ging in op de vraag hoe christenen elkaar wereldwijd kunnen begrijpen. Volgens de hoogleraar hebben zendingsmensen, naast bijvoorbeeld de oecumene van het hart, gezorgd voor een eigensoortige oecumene. Hierdoor worden de verschillen tussen kerken in het westen in de zendingscontext gerelativeerd.

Volgens prof. Brinkman is de oorzaak hiervan dat theologie in een zendingsgebied te maken heeft met een andere context, waar andere begrippen en denkbeelden voor handen zijn. Als voorbeeld noemde hij het leerstuk van de nederdaling ter helle. „Wij gereformeerden hebben dit altijd existentieel opgevat, als het diepste lijden van Christus. In gebieden waar voorvaders een belangrijke rol spelen, komt dit leerstuk in een ander licht te staan. Dan spreekt dit leerstuk over Christus die in de onderwereld de voorvaderen komt bevrijden. Jezus is dan de grote voorouder.”

Prof. Brinkman krijgt, zo vertelde hij, nog wel eens het verwijt een postmodernist te zijn, omdat hij zou stellen dat iedere cultuur zijn eigen Jezus heeft. Dit vindt hij onterecht. „Contextuele theologie is noodzakelijk, maar zonder een vorm van katholiciteit is het levensgevaarlijk. De Bijbel, de traditie en de kerk als levende christenheid is een brug om de katholiciteit te bewaren en elkaar als westerse en niet-westerse christenen te verstaan.”

Drs. C. J. Haak, docent missiologie aan Theologische Universiteit Kampen, vertelde over het zendingswerk van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. „Prof. Verkuyl vond het onmenselijk wanneer we alleen oog hadden voor de acute noden, en niet de naam van de Messias zouden noemen. Mijn grootste zorg is dat we bezig gaan met allerlei activiteiten maar nooit meer vraagt stellen: Wat dunkt u van de Christus? Missiologie zonder wederkomst is een horizontale missiologie.”

Wilbert van Saane, stafmedewerker van de Nederlandse Zendingsraad, ging in op de thematiek van zendingswerk en verzoening. Hij vertelde dat prof. Verkuyl, die jarenlang werkzaam was in Indonesië, zich inspande om verzoening te bewerken tussen de Nederlandse overheid en Indonesië. Van Saane ziet hier een belangrijke taak voor zendingswerkers. „Laat mensen aan het woord komen door middel van de zendingswerkers. Als ik kijk naar het Palestijns conflict, dan is er vaak alleen aandacht voor Israël. We moeten beide kanten proberen te begrijpen. Israël wil veiligheid, de Palestijnen willen bestaansrecht.”

Verder was er aandacht voor de situatie van christenen in Indonesië nu. Ook werd een presentatie gegeven over hoe het denken van prof. Verkuyl het werk van ICCO inspireert.