DAF schoner dan ooit met nieuwe XF (video)
Prins Willem-Alexander reed woensdag om 11.00 uur de eerste XF-truck van de nieuwe generatie uit de fabriek van DAF in Eindhoven. Daarmee is de productie van de schoonste DAF ooit van start gegaan.
Hier en daar was hij al rijdend te zien: de nieuwe DAF XF. „Als je er een tegenkwam, was dat een testtruck”, legt Ron Borsboom, directeur productontwikkeling bij DAF, uit. Ook heeft DAF bijna een jaar geleden aan een aantal klanten onder geheimhouding een aantal nieuwe XF’s uitgeleend, die ter camouflage voorzien waren van de oude cabine, zo maakte vakblad Truckstar bekend op zijn website.
De vorige XF heeft al een uitstekende reputatie: in een gebruikerstest van Truckstar vorig jaar kwam hij als beste uit de bus, nog voor nieuwe modellen van concurrenten. Hij heeft volgens de lezers het beste interieur.
„De nieuwe doet daar nog een schepje bovenop”, verzekert Borsboom. Onder meer de veiligheid heeft de nodige aandacht gekregen. Zo schuift de cabine bij een aanrijding op een vooraf geprogrammeerde wijze naar achter en blijft daarbij zo veel mogelijk intact. Daarnaast is de dode hoek vanuit de cabine een stuk kleiner geworden.
De nieuwe XF beschikt verder over hoofdverlichting met led’s; volgens de directeur een belangrijke vernieuwing. „DAF is daarmee de eerste in de vrachtwagenbranche. De verlichting bespaart energie, gaat een vrachtwagenleven mee en geeft een ongeëvenaard zicht in het donker.”
De nieuwe truck moet ook voldoen aan de nieuwe Euro 6-norm. Vanaf volgend jaar mag een nieuwe vrachtauto vrijwel geen schadelijke stikstofoxiden (NOx) en roetdeeltjes uitstoten. Geen wonder dat DAF nu na de truckfabrikanten Mercedes-Benz en Scania trucks van de band laat rollen die voldoen aan Euro 6.
Die eisen plaatsten de truckfabrikanten voor grote uitdagingen, erkent Borsboom. „Voor Euro 5 was het voldoende als de uitlaatgassen binnen de norm bleven wanneer de truck nieuw van de band liep. Voor Euro 6 moeten de uitlaatgassen de eerste zeven jaar of 700.000 kilometer binnen de vastgestelde marge blijven.”
De overheid stelt daarvoor een geavanceerd meetsysteem verplicht dat de uitlaatgassen continu analyseert en de chauffeur waarschuwt als ze meer NOx en roet bevatten dan wettelijk mag. Is dat het geval, dan moet de truck naar de garage om het euvel te verhelpen. „We hebben ervoor gezorgd dat het systeem niet te streng, maar ook niet te soepel is. De klant moet niet zonder reden bij de garage staan, terwijl het systeem gedurende de levensduur van de truck wel probleemloos moet werken.”
De overheid neemt de Euro 6-emissie-eisen volgens hem hoogst serieus. Bij wegcontroles wordt het meetsysteem uitgelezen. Wanneer de uitlaatgassen te veel NOx bevatten terwijl het systeem de chauffeur allang had gewaarschuwd, kan de truck van de weg worden gehaald.
Dat was niet de enige uitdaging waar DAF voor stond. De technologie die nodig is voor de emissieverlagingen kost energie en dus brandstof; de vrachtwagen zou er minder zuinig op kunnen worden. Daarnaast wordt hij door de aanpassingen technisch complexer, zwaarder en duurder.
„Vergeleken met onze concurrenten doen we het echter heel goed. De nieuwe XF is slechts 100 kilogram zwaarder dan zijn voorganger; trucks van andere fabrikanten wegen wel 300 à 400 kilogram meer”, aldus Borsboom.
„We hebben de hele vrachtauto van voor naar achter kritisch bekeken. De grootste besparing behaalden we op de constructie van de achteras: die is 110 kilogram lichter gemaakt. Verder was het hier 5 kilogram af en daar 20.”
Door een aantal slimme trucs is het brandstofverbruik niet hoger geworden dan van de vorige XF. „We koelen de motor bijvoorbeeld zo veel mogelijk met rijwind. Daardoor draait de koelventilator tot 50 procent minder.” Aanpassingen aan de motor en de versnellingsbak brengen het verbruik nog een beetje verder omlaag.
Ook de luchtweerstand van de truck is aangepakt. Zo’n rijdende flat stroomlijnen is vooral op de kleintjes letten, licht Borsboom toe. „De lucht geleiden we met zogeheten hoekspoilers zo optimaal mogelijk om de truck heen. Een andere vinding is een slimme dakspoiler, die exact kan worden ingesteld op de hoogte van de trailer erachter. Ze voorkomen ongewenste luchtwervelingen die het verbruik opjagen. Elke maatregel op zich bespaart niet vreselijk veel; het gaat slechts om een paar procenten op 30 liter diesel per 100 kilometer die een truck gemiddeld verbruikt.”
De belangrijkste factor voor zuinig rijden is de chauffeur: het verschil tussen een zuinige en een niet zuinige trucker kan oplopen tot wel 15 procent. DAF introduceert daarom een digitale coach die hem helpt zo economisch mogelijk met zijn brandstof om te gaan. Een vervoerder kan daarmee elk jaar duizenden euro’s besparen. Borsboom: „Alle maatregelen samen maken de nieuwe XF tot de schoonste DAF ooit.”
Euro 6
Met de introductie van Euro 6 scherpt de Europese Unie de emissie-eisen verder aan. Voor de Euro 4-norm konden fabrikanten volstaan met een uitgasrecirculatiesysteem (EGR) of een katalysator (SCR). EGR leidt uitlaatgassen terug de cilinder in; dat veroorzaakt een lagere verbrandingstemperatuur in de motor waardoor er minder schadelijk NOx ontstaat. SCR zet in combinatie met ingespoten ureum, het zogeheten AdBlue, NOx in de uitlaatgassen om in water en stikstofgas.
Voor de Euro 5-emissie-eis bleek alleen EGR onvoldoende, omdat de truck daardoor onacceptabel veel brandstof ging verbruiken, aldus Ron Borsboom, directeur productontwikkeling bij DAF. Fabrikanten waren daardoor aangewezen op SCR om het gehalte aan NOx in uitlaatgassen omlaag te brengen.
De Euro 6-norm dwong ertoe de motortechniek verder te verfijnen om de uitstoot van schadelijke stikstofoxiden (NOx) en roet te reduceren tot praktisch nul. „Nog meer uitlaatgassen terugvoeren naar de cilinder bleek de oplossing niet”, vervolgt Borsboom. Evenmin werkt een systeem met alleen een SCR-katalysator in combinatie met AdBlue. „Bijna alle fabrikanten hebben gekozen voor een combinatie van beide systemen. Dat is niet verwonderlijk: deze combinatie maakt het mogelijk om onder alle omstandigheden aan de emissie-eisen te voldoen.”
Al met al investeerde DAF 1 miljard euro in nieuwe Euro 6-motoren, aldus algemeen directeur Harry Schippers in Het Financiële Dagblad. In de nieuwe 12,9 liter zescilindermotor die DAF voor de XF heeft ontwikkeld, de MX-13, zijn beide systemen ook toegepast.
Borsboom: „De kunst is om de hoeveelheid AdBlue die nodig is zo nauwkeurig mogelijk te regelen. Een overdosering levert een ammoniakstank op, die we tegenhouden met een ammoniakkatalysator; te weinig veroorzaakt uitstoot van te veel NOx. En dat mag niet.”
Directeur DAF: CO2-label voor trucks grote fout
Een CO2-label zoals personenauto’s dat tegenwoordig al krijgen, is voor de vrachtwagenbranche een „onzalig idee”, vindt Borsboom, directeur productontwikkeling bij DAF. „Laat de politiek die fout niet maken, want dan gaat het gruwelijk mis.”
Waarom?
„Als vervoerders te maken krijgen met een label voor CO2-uitstoot, gebaseerd op grammen per kilometer, zullen ze overstappen op heel veel kleine autootjes. Vanzelf is de CO2-uitstoot van een bestelbus veel minder dan die van een grote truck. Maar per saldo zou dit een verdubbeling van de CO2-uitstoot opleveren.”
Hoe kan de CO2-uitstoot van het vrachtvervoer dan wel omlaag?
„Het beroepsgoederenvervoer werkt anders dan vervoer met personenauto’s. Lage prijzen en concurrentie dwingen vervoerders al om zo zuinig mogelijk om te gaan met brandstof. Hoe zuiniger ze rijden, hoe minder CO2 ze uitstoten.
Bovendien brengen truckfabrikanten het verbruik voortdurend verder omlaag om hun trucks zo efficiënt mogelijk te maken. De beperking van het brandstofverbruik aan de markt overlaten, is vele malen productiever voor de sector dan er labels aan te hangen.”
„Een nieuwe DAF XT komt er niet”
Een DAF met neus neemt een bijzondere plaats in bij transportbedrijf A. Jansen uit Son. Ruim twintig jaar geleden schafte het Brabantse bedrijf een DAF NTT aan, een truck met neus voor het zware werk. Deze heeft ruim 2.500.000 kilometer op de teller staan en is met pensioen gestuurd.
Vorig jaar nam het bedrijf opnieuw een DAF met neus in gebruik: een unieke DAF XT. „Ons bedrijf bestond veertig jaar, en eigenaar Toon Jansen wilde een DAF met neus. De fabriek maakt die niet, dus deden we dat zelf, samen met de Eindhovense DAF-dealer De Burgh”, vertelt Virgenie Jansen, projectleider bij het transportbedrijf. „De keuze voor een ander merk dat wel een truck met neus kan leveren, kwam niet bij de eigenaar op; hij is gek op DAF.”
Dat blijkt wel uit het wagenpark. „Van de 96 trucks is 90 procent DAF, een truckmerk waar we bijzonder tevreden over zijn”, aldus Jansen. „Dit jaar en komend jaar hopen we een aantal XF’s aan te schaffen ter vervanging van afgeschreven trucks.”
Komt er met de nieuwe XF ook een verse XT? Bouwer De Burgh uit Eindhoven heeft geen plannen in die richting, antwoordt het bedrijf desgevraagd. Toon Jansen heeft er nu twee rijden. Virgenie Jansen: „Het zijn de rijdende reclameborden van ons bedrijf. Maar de ambitie om er nog een te maken, hebben we niet.”
