Nederland biedt onderzoeker een veilige haven
UTRECHT (ANP) – In alle vrijheid onafhankelijk onderzoek doen is voor Nederlandse wetenschappers logisch. Maar omdat in sommige landen de mogelijkheden van studenten en wetenschappers ernstig worden beperkt, biedt De Stichting Voor Vluchteling-Studenten UAF samen met universiteiten ze hier een onderzoeksplek aan.
Sinds 2009 hebben 26 wetenschappers onderzoek kunnen doen aan een Nederlandse universiteit, van wie er momenteel 13 nog in Nederland zijn. Donderdag houdt het UAF samen met de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen een bijeenkomst over hun positie. Vijf vragen aan UAF-directeur Mardjan Seighali.
Wat is precies het probleem?
„Wetenschap moet vrij en onafhankelijk zijn. In landen met een dictatuur - waar vrijheid van meningsuiting onder druk staat - hebben wetenschappers deze vrijheid niet. Kritische vragen die de overheid niet aanstaan, leiden tot een scala aan problemen: beperking van het onderzoek of beïnvloeding van de onderzoeksvragen, maar ook ontslag, vervolging of gevangenschap.”
Welke wetenschappers lopen het meeste risico?
„Het gaat vooral om wetenschappers die politiek actief zijn in hun eigen land. Bovendien worden onderzoekers die bijvoorbeeld mensenrechten onderzoeken, vaak bedreigd vanwege de confronterende uitkomsten. In Nederland doen ze verder vaak onderzoek op het gebied van techniek of sociale wetenschappen.”
Moeten de onderzoekers aan bepaalde voorwaarden voldoen?
„Elke wetenschapper die in het buitenland onderzoek wil doen, wordt grondig gescreend. We moeten zeker weten dat ze niet spioneren, ze echt worden bedreigd en ze het universitaire niveau aankunnen. Meestal zijn ze na 1 of 2 jaar klaar met hun onderzoek en gaan ze terug naar hun thuisland.”
Maar daar heerst meestal nog steeds een dictator?
„Vaak is het nog steeds onveilig. Als wetenschappers vervolgonderzoek willen doen, kunnen ze ook langer hier blijven. Tien wetenschappers hebben dat tot nu toe gedaan. De onderzoekers zijn echter geen politieke asielzoekers.”
Hoeveel onderzoekers verwachten jullie de komende jaren?
„We hopen dat we veel meer wetenschappers die het nodig hebben, kunnen plaatsen, maar dan is het wel belangrijk dat de overheid en bedrijven dat financieel mogelijk maken. Dan kunnen universiteiten meer onderzoeksplaatsen aanbieden. De helft van de wetenschappers die in Europa worden geplaatst, vindt in Nederland een plek. Ons land is daarmee koploper binnen Europa.”