„Kind luistert slechter naar barse moeder”
LEIDEN – Kinderen met een barse moeder leren minder uit zichzelf te gehoorzamen. Daarom is een autoritaire opvoedingsstijl niet aan te bevelen.
Dat concludeert pedagoge Rianne Kok in haar proefschrift ”Do as I say!”. De Universiteit Leiden maakte dinsdag de resultaten van haar onderzoek naar het effect van verschillende opvoedingsstijlen bekend.
Wat doe je als een koppige peuter weigert zijn speelgoed op te ruimen? Kok: „Menig ouder verliest zijn geduld en begint te commanderen of pakt hardhandig het autootje af. Ieder kind is uniek, maar een autoritaire en afstraffende opvoedingsstijl raad ik op basis van mijn onderzoek niet snel aan.”
Kok observeerde moeders met hun peuter of kleuter. Ze liet hen samen taken uitvoeren, zoals het bouwen van een toren en het opruimen van speelgoed. De uitvoering ervan werd gefilmd. Kok keek of moeders adequaat reageerden op signalen van het kind, of ze voldoende steun gaven bij het uitvoeren van de taken en of ze bijvoorbeeld afleiding als tactiek gebruikten om kinderen tot bedaren te krijgen.
De Leidse pedagoge concludeert dat kinderen hun gedrag en emoties beter kunnen reguleren als hun moeders zich sensitief opstellen. „Kinderen die zich veilig voelen bij hun moeder, verzetten zich minder als ze lastige opdrachten krijgen. Ze weten dat hun moeder beschikbaar is in stressvolle situaties. Als moeders hun zoon of dochter commanderen en fysiek belemmeren, zoals door het afpakken van speelgoed, gehoorzaamt het kind minder vaak op eigen initiatief.”
Kok verdiepte zich ook in de vraag wat er het eerst is: zorgt een sensitieve moeder voor makkelijke kinderen, of leiden makkelijke kinderen tot sensitieve moeders? Haar conclusie: „De invloed van de opvoeding op kinderen lijkt groter dan de invloed van het kind op de opvoedingsstijl. Een sensitieve moeder blijft zich meestal ook sensitief opstellen als het kind emotionele problemen vertoont.”
Kok keek ook naar biologische factoren. Ze onderzocht de rol van het dopaminesysteem dat betrokken is bij het ervaren van welzijn en genot. „Dopamine is een stof in de hersenen die zaken als aandacht, motivatie en gevoeligheid voor beloning reguleert. Er bestaan twee varianten. Kinderen die de Methioninevariant van het gen hebben, gehoorzamen vaker zonder aandringen bij een positieve opvoedingsstijl. Deze kinderen luisteren slechter als hun moeder een minder positieve strategie hanteert.”
Kok voerde haar onderzoek uit binnen het grootschalige Generation R-project, waarin bijna 10.000 gezinnen intensief worden gevolgd vanaf het moment dat de moeder drie maanden zwanger is. De kinderen zijn nu 10 jaar.
