De woorden van de aangeschoten kosmonaut staan neergekrabbeld op een ingelijste foto die bij de ingang van de ondergrondse wijnproefsalon van staatswijnmakerij Cricova hangt. Hier, in het armste land van Europa, liggen miljoenen met stof bedekte flessen vintagewijn en -champagne opgeslagen, de overblijfselen van de rijkdom die Moldavië kende toen het onderdeel van het Sovjetimperium was. Cricova’s marmeren, eikenhouten en gebrandschilderde glazen overvloed staat in scherp contrast met het keiharde leven dat de Moldaviërs 80 meter boven dit ondergrondse labyrint van 65 kilometer met wijn volgestouwde gangen leiden.

De gemiddelde Moldaviër verdient 700 lei (42 euro) per maand. Door de schrijnende armoede is Moldavië een dankbare bron voor mensensmokkelaars. Duizenden jonge Moldavische vrouwen zijn, hopend op een betere toekomst, in het Westen in de prostitutie terechtgekomen. Andere Moldaviërs proberen met de smokkel van wapens, sigaretten of drugs hun toekomstperspectief te verbeteren. Bijna 1 miljoen van de 4,5 miljoen Moldaviërs hebben hun vaderland verlaten om elders een bestaan op te bouwen. Het geld dat zij naar hun families in Moldavië sturen, overstijgt de overheidsbegroting van ruim 500 miljoen euro.

Sommigen storten zich in de misdaad, anderen gaan over tot een wanhoopsdaad in hun zucht naar wat extra geld. Zo werd in juli een arts gearresteerd die een man had geholpen om voor omgerekend 3400 euro een van zijn nieren te verkopen in Turkije. „De bevolking is ongezond, slecht geschoold en werkloos”, zegt William Hill, het hoofd van de Moldavische missie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). „Je vraagt je af hoe lang dit kan doorgaan voordat Moldavië in een derdewereldland verandert.”

De kelders van Cricova vormen dan ook een onwezenlijk element in Moldavië. Hier worden een satijnzachte merlot en cabernet sauvignon, een frisse chardonnay en pinot blanc en droge champagnes geproduceerd. Zelfs een proeverij bijwonen is voor de doorsnee Moldaviër onbetaalbaar, laat staan dat hij ooit een kistje van de nationale trots kan aanschaffen.

Rondleidingen door het gangencomplex van ’s werelds grootste ondergrondse wijnmakerij, die in de Koude Oorlog ook dienstdeed als schuilkelder voor lokale partijbonzen, kosten met 350 lei (21 euro) de helft van een gemiddeld maandloon. De in de eregalerij van Cricova opgenomen flessen hebben een gemiddelde waarde van ruim 2500 euro. Er ligt een partij moesel van 1935 uit de persoonlijke voorraad van nazi-voorman Hermann Goering, een gelauwerde châteauneuf du pape uit Frankrijk van 1938 en talloze vintages uit alle delen van de voormalige Sovjet-Unie.

De echte sterren van Cricova zijn echter de lokale wijnen, gemaakt uit de druiven die groeien in het gematigde Moldavische klimaat. De afgelopen jaren deden de Moldavische wijnen op prestigieuze internationale wedstrijden nauwelijks onder voor Franse, Californische, Australische en Zuid-Afrikaanse wijnen. Experts beweren dat een goede reclamecampagne de wijnen snel populair kan maken in West-Europa en veel geld kan opbrengen. Meer geld in ieder geval dan de export naar Rusland, waar nu 60 procent van de Moldavische wijn naartoe gaat.

De communistische regering van Moldavië ziet de ironie van het contrast tussen de rijkdom aan wijn en de armoede van de bevolking niet in. „Ik denk niet dat Moldavië vandaag de dag hopeloos armoedig moet worden genoemd”, zegt president Vladimir Voronin. „Ondanks het hoge percentage mensen dat zich arm noemt, is er een veel groter deel van de bevolking dat gelooft in de dag van morgen. Ons volk is het geloof in de toekomst niet verloren.” En de wijnen uit Cricova, zegt Voronin, moeten in die mooie toekomst het visitekaartje van Moldavië in het buitenland worden.