„Mijn ideaal is dat zo’n verdrag dan via een raadgevend referendum aan de bevolking wordt voorgelegd. Zoals andere landen in Europa zullen doen. Voor het democratische mandaat is zo’n referendum heel belangrijk”, zegt Samsom in de krant. Hij voegt eraan toe: „ Dan voelen mensen eindelijk niet meer dat ze met hun rug tegen de muur staan, maar een keus hebben.”

De Tweede Kamer stemde vorige maand in met een initiatiefwetsvoorstel van PvdA, D66 en GroenLinks waardoor burgers de mogelijkheid krijgen raadgevende referenda over wetsvoorstellen te organiseren.

Een referendum kan worden aangevraagd als minimaal 300.000 Nederlanders een ondersteuningsverklaring tekenen. De uitslag is niet bindend voor het kabinet.

De coalitiepartijen PvdA en VVD verschillen van mening over het referendum over de EU. De VVD voelt er weinig voor. Er is een keer eerder in ons land een raadplegend referendum gehouden. Dat was in 2005 en ging over de Europese grondwet. Een meerderheid stemde toen tegen.

Samsom vindt dat een referendum pas kan plaatsvinden als we „het ergste van de crisis eerst achter de rug hebben, zodat mensen echt vrij kunnen kiezen”. Dat moet volgens hem binnen een jaar of vijf kunnen. Daarbij moet een nieuw referendum niet die „alles-of-niks-benadering” hebben als de volksraadpleging in 2005.

Volgens de PvdA-leider is het „onvermijdelijk” en „wenselijk” dat de sociale voorzieningen uiteindelijk op Europees niveau worden georganiseerd. „Grote bedrijven zijn grensoverschrijdend en worden in hoog tempo internationaler, maar het sociale vangnet dat als tegenmacht voor de vrije markt functioneert, regelen we nationaal. Daarmee lopen we achter de feiten aan. Dat moet je dus net als de vrije markt op Europese schaal organiseren.”