Een krachtpatser
Californië heeft nu een krachtpatser als gouverneur. De nieuwe leider van de Amerikaanse staat, de Republikein Arnold Schwarzenegger, is vanwege zijn optreden in films vooral bekend als bodybuilder. Door het gebruik van spierballentaal veegde hij de zittende gouverneur, de Democraat Gray Davis, van het politieke toneel.
Geen enkele kiezer in Californië weet precies te vertellen wat de inhoud van het beleid van Schwarzenegger is. De acteur behaalde zijn verkiezingsoverwinning met stevige uitspraken zonder daarbij veel argumentatie te leveren. Dat hij het hiermee gered heeft, is veelzeggend voor de situatie in Californië.
Bij grote groepen burgers bestaat er wel degelijk afkeer van de filmheld. Bekend is dat, wanneer er vrouwen in de buurt zijn, Schwarzenegger het moeilijk vindt zijn handen thuis te houden. Veel Amerikanen vinden het ook storend dat hij de naam van zijn staat nauwelijks fatsoenlijk kan uitspreken. Schwarzenegger is geboren in Oostenrijk en heeft pas tien jaar geleden het Amerikaans staatsburgerschap verworven.
Toch heeft dat alles de Californische kiezers er niet van weerhouden in meerderheid op de acteur te stemmen. De woede over het beleid van gouverneur Davis is groter dan de aversie jegens Schwarzenegger. In november vorig jaar kreeg de Democraat Davis nog het vertrouwen van de burger. Vanwege de gigantische problemen op het terrein van de economie en de energievoorziening zijn deze week via een zogenoemde recall-procedure vervroegde verkiezingen gehouden.
Voor Davis is het politieke spel nu uit. Hij heeft de rekening betaald en de kiezer heeft de Republikein Schwarzenegger krediet geven. Van hem verwacht de Californiër dat hij snel en adequaat de problemen oplost. Dat is een zware klus, waarbij de nieuwe gouverneur impopulaire maatregelen moet nemen wil hij het enorme begrotingstekort terugdringen. Wanneer die niet spoedig tot zichtbaar resultaat leiden, zal zijn populariteit echter snel dalen. Kiezersvertrouwen is slechts een damp die snel vervliegt. De meeste burgers zijn namelijk niet gewend op langere termijn te denken.
De stembusuitslag in Californië is een signaal aan het adres van Bush. Schwarzenegger is een partijgenoot van de president. Dat is met het oog op de komende presidentsverkiezingen gunstig voor Bush. Wil een presidentskandidaat winnen dan is de steun van de kiesmannen uit Californië onmisbaar. Een Republikeinse gouverneur aan de westkust van de VS is dan een belangrijke steun in de rug.
Maar er zijn ook belangrijke verschillen tussen Bush en Schwarzenegger. Zo is de nieuwe gouverneur zeker geen ambassadeur van het ethisch reveil dat de president bepleit. Schwarzenegger is bijvoorbeeld voorstander van het vrijgeven van abortus, waar Bush juist tegen is.
Net zoals de staat Californië kampen de VS als natie met groeiende onvrede over de grote economische problemen. De regering-Bush heeft het begrotingstekort in hoog tempo tot een verontrustend niveau laten oplopen. De kosten van de oorlog in Irak hebben daar in belangrijke mate aan bijgedragen. Amerika heeft inmiddels 87 miljard aan die operatie besteed. En de nasleep van de oorlog geeft de Amerikaanse burger bepaald niet het gevoel dat er in het Midden-Oosten een probleem is opgelost. Sterker, ook over de oorlog in Irak groeit de ontevredenheid.
De verkiezingsuitslag in Californië is een belangrijk signaal voor Bush. Wil hij bij de presidentsverkiezingen van volgend jaar kans maken herkozen te worden, dan zal hij op korte termijn er in moeten slagen de economische problemen aan te pakken. Daarbij verwacht de kiezer zichtbaar resultaat. Dat is menselijk gesproken een bijna onmogelijke taak die alleen een politieke krachtpatser op zijn schouders kan nemen.