Trefwoord ”Benedictus XVI” in een toekomstige encyclopedie: „Paus (2005-2013) die de omvangrijke praktijk van kindermisbruik door geestelijken onvoldoende aanpakte. Maakte vijanden onder moslims en progressieven.”

Zo zou hij de geschiedenis in kunnen gaan: een problemenpaus. En oppervlakkig gezien is zijn pontificaat inderdaad een opeenstapeling van schandalen en akkefietjes. Het begon in 2006 toen hij een in rede een Byzantijnse keizer aanhaalde die in de middeleeuwen had gezegd dat Mohammed „alleen slechte en inhumane dingen had verspreid.” De moslimwereld stond op zijn kop. Benedictus XVI zorgde ook voor een rel door een conservatieve kerkgemeenschap, die uit de Rooms-Katholieke Kerk was gezet, weer te willen opnemen, inclusief een bisschop die de Holocaust ontkende. In het liberale kamp maakte hij vijanden door in 2009 te menen dat aids in Afrika niet wordt bestreden met voorbehoedsmiddelen. „Integendeel, die laten het probleem toenemen.”

Het grootste schandaal kwam in 2010 naar buiten, toen in vele landen in Europa, Amerika en Australië de jarenlang verzwegen praktijk van kindermisbruik aan het licht kwam. De Rooms-Katholieke Kerk wist ervan, maar had zich blind gehouden. Vorig jaar bleek ook nog eens hoe verrot de Romeinse curie was: vertrouwelijke pauselijke documenten werden naar de pers gelekt. Benedictus XVI kon alleen maar toekijken.

Maar waren Ratzingers problemen hem ook werkelijk aan te rekenen? Zijn verzoek aan de moslims in 2006 of ze bereid waren geen geweld in naam van God te plegen, was een redelijke en zelfs prangende vraag. Jammer dat die boodschap slecht werd verpakt. Onhandigheid en onkundigheid in het communiceren, dat zijn zeker zwakten van Benedictus XVI.

De paus had het ongeluk ook te worden afgerekend op zaken uit het vorige pontificaat, zoals de crisis bij de Vaticaanbank en het kindermisbruik, waarvan de eerste omvangrijke zaak in 2001 aan het licht kwam.

Het gaat bij Ratzinger minder om hemzelf. Ratzinger heeft niet de aandacht van zijn publiek nodig. Hij denkt aan de toekomst van de RK-Kerk. Daarom is zijn laatste daad mogelijk de beste. En verdient hij daarmee een beter tekstje in de geschiedenis­boeken.