Nulurencontracten moeten worden afgeschaft, ze werken uitwassen in de hand. Dat stelde een coalitie van werkgevers, werknemers en uitzendbureaus vorige week donderdag.

Ook arbeidssocioloog Albert L. Mok uit zich kritisch over de enorme groei van zzp’ers, freelancers en flexwerkers. Ze vormen in zijn ogen een bedreiging voor een samenhangende beroepscultuur. Mok is emeritus hoogleraar sociologie van de universiteiten in Antwerpen en Wageningen. Hij publiceerde het standaardwerk ”Arbeid, bedrijf en maatschappij”. In een rapport uit 2004 bepleitte hij aandacht voor de beroepsvormende kant in het mbo.

„Wat ik heel belangrijk vind”, zegt Mok over flexwerkers, „is dat deze mensen zweven. Ze horen nergens bij, ze worden van het kastje naar de muur gestuurd. Ze hebben geen duidelijke werkplek, en worden door collega’s niet voor vol aangezien. Flexwerken wordt voorgesteld als een gewéldige vernieuwing van de arbeidsmarkt, maar dat is het niet. Bovendien wordt flexwerken met een ideologisch sausje overgoten: het zogeheten Nieuwe Werken.”

Waarom zouden mensen uitsluitend in groter bedrijfsverband moeten werken?

„Let wel: ik ben niet tegen flexwerkers en zzp’ers als zodanig. Ik ben ertegen dat een bedrijf op die manier gemakkelijkheidsoplossingen zoekt. Veel bedrijven zijn niet geneigd flexwerkers een gedegen opleiding te geven waardoor ze hun werk beter kunnen doen. Waar ik voor pleit is een organisatie van de arbeid waarbij mensen samen, met elkaar, leren en werken. Berichten die je leest over flexwerken achter de computer zijn niet positief. Mensen voelen zich in de steek gelaten. Ze zitten een hele dag te koekeloeren. Als ze thuis werken zijn ze niet echt vrij, want de problemen van thuis gaan door.”

Je kunt flexwerken tegenwoordig toch niet meer wegdenken?

„Maar voor je het weet wordt het een hype, en wordt het algemeen aanvaard als normaal. En dan gaat iedereen het doen. Als mensen problemen hebben in hun beroep, zoeken ze oplossingen door hun collega’s te raadplegen. Met elkaar ontwikkelen ze een beroepscultuur. Maar ik zie flexwerkers geen beroepscultuur ontwikkelen. Als deze manier van werken geaccepteerd wordt als normaal, zal de arbeidscultuur verzwakken, en lopen er geen duidelijke lijnen meer doorheen. Nu is de arbeidsmarkt duidelijk verdeeld tussen bedrijven en beroepen, en die overlappen elkaar. Een arts (beroep) werkt in een ziekenhuis (bedrijf). Beroepen hebben een bepaalde ethische code waar men elkaar op afrekent. Zo’n beroepscultuur geeft mensen een achtergrond, iets om op te leunen, het maakt hen sterker. Ze zorgt voor een beroepsgroep die in de maatschappij een duidelijke erkenning heeft. Arbeidseconomen hebben lange tijd gezegd: Onze arbeidsmarkt is niet flexibel genoeg, die gaan we flexibel maken. Dan zeg ik: Ik zou maar een beetje oppassen. Ik vind het wel erg los allemaal, heel erg los.”