Alleen dan zullen de tienduizenden Tsjetsjenen die het oorlogsgeweld zijn ontvlucht, zich veilig genoeg voelen om naar huis terug te keren. De UNHCR-topman, die eerder deze week verschillende Tsjetsjeense vluchtelingenkampen bezocht, ontkende dat de internationale gemeenschap het 28 maanden oude conflict en de tienduizenden burgerslachtoffers is vergeten. „Wij hebben hen niet in de steek gelaten”, zei Lubbers na een ontmoeting met Sergej Mironov, de voorzitter van het Russische Hogerhuis.

Lubbers zei dat de UNHCR inderdaad vindt dat de vluchtelingen op een gegeven moment naar huis kunnen. Dat betekent echter niet dat de organisatie haar handen van de vluchtelingen aftrekt. „Wij willen hun vertrouwen versterken zodat zij vrijwillig naar huis gaan”, zei Lubbers.

Om dat te bewerkstelligen moet er een Tsjetsjeense politiemacht worden gecreëerd, moet het aantal Russische troepen in de regio worden teruggebracht en moet er worden gesneden in het aantal federale controleposten. Veel inwoners klagen dat zij gedwongen worden steekpenningen te betalen om de controleposten te passeren, zelfs wanneer hun papieren in orde zijn.

Amnesty International meldde donderdag de verdwijning van tien mannen die eind december door het Russische leger zijn aangehouden bij gevechten in Tsjetsjenië. Amnesty heeft de Russische autoriteiten ertoe opgeroepen een onderzoek in te stellen naar de vermiste mannen.

De Russische mensenrechtengezant in Tsjetsjenië, Vladimir Kalamanov, zei donderdag dat de federale troepen van nu af aan de namen bekend moeten maken van al hun gedetineerden en zich moeten legitimeren voordat zij een huiszoeking mogen verrichten. Kalamanov benadrukte echter dat er tijdens recente operaties geen serieuze klachten zijn binnengekomen. Hij zei ook dat de tentenkampen in Tsjetsjenië binnen twee maanden kunnen worden ontruimd wanneer nieuwe huisvesting voor intern ontheemden zal zijn voltooid.

Bij een aanval op een konvooi in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny zijn donderdag negen militairen omgekomen en verscheidene mensen gewond geraakt. De hoogste Russische commandant in de Noord-Kaukasus, generaal Vladimir Moltenskoj, zei dat de operaties in de stad Batsji-Joert worden voortgezet wegens aanhoudende rebellenactiviteit in de regio. „Ik ben tegen de kwelling van de lokale bevolking en houd dat mijn personeel ook voor”, zei Moltenskoj volgens het Russische persbureau Interfax.

De kritiek van de internationale gemeenschap op het optreden van het Russische leger in Tsjetsjenië is na de aanslagen van 11 september vrijwel verstomd. De Russische president, Vladimir Poetin, noemt de strijd tegen de rebellen een oorlog tegen binnenlands terrorisme.

Donderdag werd bekend dat de Carnegie Stichting voor vrede en veiligheid in Den Haag de Wateler Vredesprijs voor 2001 toekent aan het bureau van de VN-vluchtelingenorganisatie. „De UNHCR is onophoudelijk betrokken bij de bescherming en ondersteuning van vluchtelingen”, schrijft de Carnegie Stichting in een verklaring. De prijs -vernoemd naar de Nederlander mr. J. G. D. Wateler, die veel geld heeft nagelaten aan de Carnegie Stichting- wordt elk jaar uitgereikt aan een persoon of een instelling die veel voor de vrede heeft gedaan. Hij werd eerder uitgereikt aan oud-minister Max van der Stoel en aan Henry Kissinger.