De hoogleraar gereformeerde spiritualiteit sprak op de eerste van tien geplande bijeenkomsten over kerk-zijn, georganiseerd door de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond en de afdeling Transfer van de Academie Theologie in Ede. Daarin zal centraal staan hoe de kerk moet meebewegen met de tijd, „omdat ze bij de mensen wil blijven”, aldus dr. Hoek. „Zoals Paulus de Joden een Jood en de Grieken een Griek was, zo moeten wij voor de 21e-eeuwers een 21e-eeuwse kerk zijn.”

Volgens de hoogleraar is „in vormen heel verschillend optreden” alleen mogelijk vanuit een „scherp zicht op de kern. De kerk moet niet in het onzekere verkeren over haar eigen identiteit. Ze weet zich allereerst aan de Bruidegom verbonden, ziet Hem naar de ogen en staat daarom vervreemd in de wereld.” Hij stond daarom uitgebreid stil bij de vier klassieke wezenskenmerken van de kerk: eenheid, heiligheid, apostoliciteit en katholiciteit.

In de gespreksronde werd vooral doorgevraagd op het thema eenheid. Dr. Hoek: „Hier voelen wij ons allemaal ongemakkelijk bij. We zijn zo aan de verdeeldheid gewend geraakt, terwijl Paulus zich juist hierover het meest lijkt op te winden als hij zijn brieven schrijft. Al in de Reformatie is het misgelopen. De volgelingen van de Reformatie werden uit de kerk gezet, maar ze slaagden er vervolgens niet in om bij elkaar te blijven.”

De oecumene van het hart noemde de hoogleraar een „zwaktebod”: „Daar kan het niet bij blijven. De Heere Jezus wilde zichtbare eenheid, opdat de wereld zou geloven. Dan kunnen we wel terugvallen op de onzichtbare kerk, maar is dat geen ondermijning van de echte arbeid aan eenheid?” Dr. Hoek leek te voelen voor het recente pleidooi van dr. A. van de Beek om te beginnen met het gezamenlijk vieren van het avondmaal. „Ik zeg niet dat ik dit zonder meer omhels, maar we moeten zoeken naar momenten waarop we de eenheid manifesteren.”

De spreker wees er verder in aansluiting bij dr. W. Verboom op dat de Drie Formulieren van Enigheid twee brandpunten van kerk-zijn benoemen. „In de eerste plaats wordt de kerk door God vergaderd. Het kerkvergaderend werk van Christus, zoals dat voortvloeit uit het verkiezend welbehagen van God, gaat vooraf aan het samenkomen van de gelovigen.”

Hier ligt volgens hem een verschil met evangelische groepen. „De gemeente lijkt bij hen vaak een initiatief vanuit de gelovigen te zijn. Is er oog voor de werkelijkheid en troost van het genadeverbond? Het bestaan van een gemeente of kerk is niet afhankelijk van gelovigen die bij elkaar te komen. De kerk is er al voordat wij er zijn. Gods opzoekende liefde gaat vooraf aan ons zoeken, vinden en belijden.”