Lentekriebels

Wie vroeg uit de veren is, kan ’s morgens vroeg de merel al horen zingen. Blijkbaar denken de lijsterachtigen dat het voorjaar is aangebroken. Een paartje Limburgse merels was vorige maand zelfs aan het broeden. Op tweede kerstdag kropen er bij een appartementencomplex in Valkenswaard jonge merels uit het ei. De kans is volgens Sovon Vogelonderzoek Nederland klein dat de kleine mereltjes de winter zullen overleven. Zeker als er weer vorst op komst is. Gelukkig houden de bewoners van het appartement het nest nauwlettend in de gaten.

Roodborstje

Het roodborstje dat in de winter in de tuin rondhipt, is een ander dan zijn soortgenoot van de zomer. De Nederlandse roodborstjes vertrekken in de winter richting het zuiden en zijn Scandinavische neefjes en nichtjes komen naar ons land. Omdat Scandinavië veel dunner bevolkt is, zijn de vogeltjes vaak minder schuw dan hun Nederlandse soortgenoten. Daarnaast zijn de Scandinavische roodborsten te herkennen aan hun felrode borst en hun actieve zang in het najaar. Ze zingen vooral om hun eigen gebied te veroveren en vervolgens te verdedigen.

Bonte kraai

Bonte kraaien kwam dertig jaar geleden nog in groten getale naar Nederland om te overwinteren. Tegenwoordig blijven ze hangen in Denemarken en het zuiden van Noorwegen en Zweden. Daar is het door de klimaatverandering ook in de winter warm genoeg. Eenzelfde verschijnsel is te zien bij roeken. Ook de aantallen overwinterende grote zaagbekken en nonnetjes nemen al jarenlang af. Omdat er steeds minder ijs in de Oostzee komt, hebben deze watervogels geen behoefte om naar Nederland te vertrekken.

Zilverreigers

De grote zilverreiger profiteert van de warmere winters. De witte vogel komt oorspronkelijk uit mediterrane gebieden, maar heeft zich volop in Nederland gevestigd. De grote zilverreiger blijft in de winter gewoon in Nederland, hoewel er bij zeer strenge vorst wel een aantal doodgaat.

Zijn soortgenoot, de kleine zilverreiger, kan veel minder goed tegen de kou. De populatie heeft na de koude winters van 2008/2009 en 2009/2010 een gevoelige knauw gehad. De vogels die in de winter niet wegtrekken, gaan bijna allemaal dood door de kou.

Nederland ganzenland

De winter is dé periode om ganzen in Nederland te spotten. Vooral de roodhalsgans uit Siberië is een graag geziene gast bij vogelaars. Maar ook bij de ganzen is de klimaatverandering merkbaar. Rotganzen bijvoorbeeld nemen steeds minder jongen mee uit hun broedgebieden in de Russische toendra. Hetzelfde is het geval bij de kleine zwaan. Het verschijnsel zou te maken kunnen hebben met hogere temperaturen in de noordelijke gebieden. Zeker is dit nog niet, het wordt nog onderzocht.

Blij met zachte winter

De ijsvogel en de roerdomp zijn maar wat blij met een zachte winter. Als er ijs in de sloten ligt, kunnen deze schuwe vogels niet bij hun eten, vis en amfibieën, komen. Bij een strenge winter sneuvelen er veel ijsvogels, na een zachte winter groeit de populatie merkbaar. Kerkuilen zijn weer niet blij met sneeuw. Daardoor kunnen ze niet bij de muizen komen en gaan er vele dood.

Zwaluw

Het spreekwoord ”Eén zwaluw maakt nog geen zomer” gaat steeds meer gelden. Boerenzwaluwen komen door de opwarming van de aarde namelijk steeds vroeger terug naar hun nesten in Nederlandse boerderijen. Zo begroette boer Heideman in het Achterhoekse Gelselaar de eerste boerenzwaluw vorig jaar al op 23 maart, terwijl hij tien jaar daarvoor de eerste zwaluw pas op 23 april kon noteren.