”Dit is Kikker”; uitg. Leopold, Amsterdam, 2003; ISBN 90 258 4073 6; 90 blz.; € 19,95. ”Ik bof dat ik een kikker ben”
Auteur: Joke Linders
Uitgeverij: Leopold, Amsterdam, 2003
ISBN 90 258 4180 5
Pagina’s: 232
Prijs: € 25.

De tachtigste verjaardag van Max Velthuijs en de vijftigste van Jip en Janneke, de beroemde karakters van Fiep Westendorp, gaan het publiek niet ongemerkt voorbij. Fans worden getrakteerd op twee unieke tentoonstellingen, twee biografieën en twee jubileumboeken.

„Bestaat Kikker echt? Jazeker, Kikker dat ben ikzelf” schrijft Max Velthuijs achter in ”Dit is Kikker”. Het jubileumboek bevat drie van de twaalf verhalen over de groene held. ”Kikker is verliefd”, ”Kikker en het vogeltje” en Kikker en een heel bijzondere dag” bevinden zich voor de gelegenheid in een linnen kaft, een Kikker waardig.

De biografie van Joke Linders ”Ik bof dat ik een kikker ben” is al even origineel vormgegeven. In een verhaal met zoveel feiten is de souplesse wel eens zoek, maar het is Linders gelukt om leuke en minder leuke gebeurtenissen in chronologische volgorde te bundelen. De reactie van Velthuijs bij de presentatie afgelopen vrijdag: „Merkwaardig dat mijn leven zich ineens tussen mijn twee vingers bevindt, net of het al afgelopen had moeten zijn.”

Het leven van Velthuijs, de strubbelingen met uitgevers, zijn liefde voor de schilder Morandi en de kinderboekenschrijver en illustrator Janosch staan opgetekend. Aantekeningen uit zijn dagboek, kleine schetsjes, alles is afgebeeld. Het siert Linders dat zij pijnlijke momenten niet mijdt, maar daarover verschillende partijen aan het woord laat.

De Kikker-verhalen illustreren de maker. Een begaafde en integere optimist die naïef lijkt, maar nooit met zich laat sollen. Linders schreef eerder ”An Rutgers van der Loeff. Een biografie” (1990) en ”Doe nooit wat je moeder zegt” over Annie M. G. Schmidt (1999).

De tentoonstelling in het Haagse Kinderboekenmuseum is voor kinderen van 4 tot en met 7 jaar leuk en spannend tegelijk. Ze moeten nadenken over thema’s uit de boeken van Velthuijs, puzzelen, koffertjes zoeken in metershoog ’gras’ of domino spelen. Ondertussen bekijken ze de originele tekeningen van Kikker en zijn vrienden Haas, Varkentje en Eend, die op kleuterhoogte hangen. Voor ouders en overige volwassenen is er een tentoonstelling waarin Velthuijs’ loopbaan als kunstenaar centraal staat, met veel werk uit de periode vóór Kikker, die in 1983 voor het eerst een bijrol kreeg in ”Klein-Mannetje heeft geen huis”.

Laatje
„Jip en… Janneke” is een jubileumboek met de tekeningen die Fiep Westendorp nog wel in een laatje had liggen, maar die nooit in boekvorm waren verschenen. Bij de verhaaltjes, die ze samen met Annie M. G. Schmidt voor Het Parool maakte, tekende ze zwartwitillustraties die het drukprocédé konden doorstaan. Van 1976 tot 1980 maakte Fiep kleurentekeningen bij de avonturen van het tweetal voor het kleuterblad Bobo. De tekeningen, waarbij de tweedimensionale figuurtjes van Jip en Janneke in een driedimensionaal decor geplaatst zijn, vormen een hoogtepunt uit Fieps oeuvre en wie de tentoonstelling in de Kunsthal bezoekt, beaamt het.

In de vijftig verhaaltjes komen de seizoenen aan bod. Jammer dat Flip van Duijn, de zoon van Annie M. G. Schmidt, zijn in 1995 overleden moeder in een voorwoord meent toe te moeten spreken en evenmin schroomt haar een vloek in de mond te leggen.

De biografie ”Getekend: Fiep Westendorp” werd samengesteld door Gioia Smid en Aukje Holtrop. Zij laten verschillende mensen aan het woord over Fieps werk en haar persoon, wat de biografie levendig maakt. Wel stuit je dan onvermijdelijk op overlappingen, maar tegelijk op prachtige oneliners. „Jip en Janneke zijn bij Nederland gaan horen zoals het Vrijheidsbeeld bij de Verenigde Staten”, aldus Aukje Holtrop. Truusje Vrooland-Löb noemt het tweetal „de nationale iconen van onze kindercultuur in de 21e eeuw.” Mies Bouhuis over Fiep Westendorp: „Ik heb nog nooit iets van haar gezien waarbij ik niet onmiddellijk zag dat het van haar was.”

Ook deze biografie is opgeluisterd met schitterende illustraties uit oude schetsboeken, vergeelde artikelen uit Het Parool, met door Fiep geïllustreerde brieven aan Annie M. G. Schmidt en haar man Dick van Duijn.

Tipp-ex
Wat je vroeger niet wist, maar nu wel, is dat Fiep veel tijd stak in tekeningen. Streepjes, ruitjes, bloemetjes tot op de theekopjes. Dat zij zelf allerminst gauw tevreden was, bewijzen de enorme hoeveelheden dekkend wit (later gebruikte zij gewoon tipp-ex), waarmee zij onbedoeld de lithograaf met een hoop werk opzadelde: die moest het allemaal zien weg te werken. Het maakt de tekeningen niet minder mooi, wel menselijk.

De tentoonstelling ”Getekend: Fiep Westendorp” overspant haar hele werk, van de eerste grote opdracht voor het gemeentehuis van Lekkerkerk en het interieur voor een cruiseschip van de Holland-Amerika Lijn tot en met de originelen uit ”Floddertje”, ”Pluk van de Petteflet”, ”Otje” en ”Het hele schaap Veronica”. Voor de gelegenheid kregen muren en tafels primaire kleuren in het museum, waarop het werk nog eens extra schittert.