Volgens parlementslid Peter van Dalen (ChristenUnie) is de geboorte van deze werkgroep een „mijlpaal” voor de Europese Unie. „Begin vorig jaar sprak het parlement voor het eerst met EU-buitenlandvertegenwoordiger Ashton over dit thema. Sindsdien is er heel veel gedaan, onder meer door SP’er Denis de Jong en door mij. En nu hebben we een werkgroep.”

Welke formele status heeft deze groep?

„Voorlopig geen. Zo’n werkgroep kan alleen aan het begin van een zittingstermijn in het reglement van het Europees Parlement worden ondergebracht. Daarmee moeten we dus wachten tot 2014.

Maar informeel kunnen we ons werk wel doen. De werkgroep zal de mensenrechtencommissie gaan adviseren.”

Wat is het arbeidsterrein van de werkgroep?

„Het buitenlands beleid van de Unie. We zullen ons in de komende weken buigen over de richtlijnen van buitenlandvertegenwoordiger Ashton voor haar diplomatieke dienst. Daarover brengen wij een advies uit aan de mensenrechtencommissie.

Verder zullen we er scherp op letten dat de steun aan landen mede afhankelijk wordt gemaakt van de vrijheid van godsdienst. Voor het eerst 
zal het zo zijn dat religieuze 
onvrijheid in sommige landen financiële consequenties zal hebben. Denk bijvoorbeeld aan Egypte, waar jaarlijks 500 miljoen euro naartoe gaat. Zo’n land kun je straks bevragen op de ruimte voor koptische christenen.

Ik vind dat allemaal grote winst. Het is een grondrecht van elk mens een godsdienst te hebben. En in de bescherming daarvan kan de Europese Unie een sleutelrol vervullen.”

Van Dalen hoopt ook dat de ambtenaren van Ashton jaarlijks een rapport over godsdienstvrijheid zullen uitbrengen. „Dat is naar het voorbeeld van de Verenigde Staten, waar het Congres ook jaarlijks een verslag krijgt over dit thema.”

Intussen ontstaat er binnen de EU zelf steeds meer discussie over de godsdienstvrijheid.

„Ons accent ligt op het buitenlands beleid. Die witte vlek willen wij inkleuren. Maar ik sluit niet uit dat bepaalde religieuze minderheden vanuit de EU zelf met hun problemen naar ons toe komen.”

Het lijkt tegenstrijdig dat binnen de EU steeds meer debat is over de invulling van deze vrijheid en of de vrijheid van meningsuiting niet volstaat, en dat de EU zich extern juist meer profileert.

„Ik weet niet of dat tegenstrijdig is. Het kan ook zijn dat de kleur die wij op dit punt naar buiten uitstralen, ook naar binnen toe een positief effect krijgt.”

De polarisatie rond de recente benoeming van de conservatieve rooms-katholiek Borg als EU-commissaris raakte ook de godsdienstvrijheid. SP’er De Jong en u stonden daarin tegenover elkaar. Is er geen risico dat alle werkgroepleden onder vrijheid iets totaal anders verstaan?

„De werkgroep richt zich eerst op het buitenlands beleid. Dat is een heel ander terrein dan de gepolitiseerde benoeming van een commissaris. Daarbij spelen allerlei politieke zaken mee, zoals iemands politieke familie en zijn opstelling in het verleden.

Ik vind het mooi dat er allemaal actieve christenen bij dit initiatief betrokken zijn. Sommigen komen in Straatsburg ook regelmatig op de gebedsgroep. Die achtergrond is momenteel een belangrijke bindende factor.”

Maar staat de werkgroep ook open voor moslims of joden?

„Die zijn hartelijk welkom, ja. Maar dat is nu nog niet zo.”

Een werkgroep van uitsluitend christenen kan het verwijt krijgen zich vooral te richten op de vrijheid van geloofsgenoten.

„Dat is niet de bedoeling. Natuurlijk zullen we daarop letten, zoals rond de kopten in Egypte. Maar evenzeer komen wij op voor gematigde moslims in 
Pakistan, die daar lijden onder de fundamentalisten. Wereldwijd zie je dat extremisme de godsdienstvrijheid onder druk zet.”