Karadzic: gijzelen blauwhelmen was legaal
DEN HAAG (ANP) – Het gijzelen van VN-blauwhelmen door het Bosnisch-Servische leger in 1995 was legaal. Dit stelt oud-president Radovan Karadzic van Republika Srpska vrijdag in een pleitnota aan het Joegoslavië-Tribunaal.
Hij baseert dat op een oud en nog maar weinig gebruikt element van het oorlogsrecht, de represaille. Dit is een eigenlijk illegale handeling die legaal wordt doordat ertoe wordt overgegaan als reactie op een illegale handeling van de tegenpartij. Volgens Karadzic waren NAVO-bombardementen op een Bosnisch-Servisch munitiedepot illegaal. Die gebeurden in opdracht van de VN, ondanks een waarschuwing van Karadzic, aldus de pleitnota.
In de loop van 1995 werden meer dan 200 VN-blauwhelmen gegijzeld door het Bosnisch-Servische leger van Ratko Mladic. Die werden soms vastgebonden aan lantaarnpalen vlakbij munitiedepots om te voorkomen dat de NAVO die zou bombarderen. Dat gebeurde soms als de Bosnische Serven het verbod op zware wapens rond de ‘veilige zones’ negeerden.
Die veilige zones had de VN-Veiligheidsraad ingesteld in Bosnische steden waar moslims omsingeld waren door de Serven, zoals Sarajevo en Srebrenica. De VN-Veiligheidsraad gaf de VN-blauwhelmen tevens een mandaat mee om geweld te gebruiken. Volgens Karadzic waren de NAVO-bombardementen echter illegaal omdat er geen sprake was van zelfverdediging.
Represailles werden vroeger veel gebruikt, zoals door de Duitsers in bezet gebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na WO II werd de legaliteit ervan sterk aan banden gelegd. Zo zijn volgens de Geneefse Conventies uit 1949 represailles illegaal als de slachtoffers burgers zijn.