Commentaar: Houd Het Dorp open
”Open Het Dorp” was op 26 en 27 november 1962 de eerste grote televisieactie. Presentatrice Mies Bouwman werd er beroemd mee. Maar belangrijker, de actie bracht een geweldig bedrag van 12 miljoen gulden op. Met onder meer dat geld kon aan de rand van de Arnhemse wijk Heijenoord een aparte woonwijk worden gebouwd waar zo’n 250 mensen met een lichamelijke beperking zelfstandig kunnen wonen. Voor de nodige medische verzorging, hulp en begeleiding kunnen zij terugvallen op (verplegend) personeel dat in de wijk beschikbaar is.
Het initiatief om mensen met een lichamelijk handicap zo veel en zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen, vond weerklank. Op dit moment kennen veel steden bijvoorbeeld –kleinschaliger– projecten, waarbij een aantal woningen bij elkaar aangepast is voor bewoning door gehandicapten en waar (medische) zorg 24 uur per dag aanwezig is; het zogenaamde Fokuswonen.
Inmiddels bestaat Het Dorp vijftig jaar. Dat is te zien in de wijk, de woningen en de woonomgeving voldoen niet meer aan de eisen van de tijd. Er liggen plannen klaar om de wijk te herbouwen en –naar de huidige visie op wonen– ook 100 niet-gehandicapte mensen in de wijk op te nemen. Zo wordt Het Dorp een gewone wijk met bijzondere voorzieningen.
Het nieuwe Dorp is een lichtpunt voor de vele mensen met een beperking, temidden van veel en toenemende onzekerheden. Zij zijn terechtgekomen in een samenleving waarin de bejegening van mensen met een beperking niet zozeer meer wordt uitgedrukt in liefde, warmte en zorg, maar vooral in geld. Geld dat altijd als kostenpost wordt benoemd en waar bezuinigingen als stapelingsziekte om zich heen grijpen. Juist die stapeling ontneemt mensen met een beperking –die toch al zo kwetsbaar zijn– het zicht op hun toekomst.
De zorgpremies mogen voor het komend jaar dan slechts beperkt stijgen, het eigen risico wordt flink hoger. Die rekening krijgen zij zeker gepresenteerd. Veel mensen met een beperking moeten rondkomen van een uitkering, die de komende jaren niet hoger, wel lager zal zijn. De praktische uitvoering van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) wordt door het Rijk grotendeels overgeheveld naar de gemeenten (WMO), maar pas nadat er een efficiencykorting van 25 procent is toegepast. Eigen bijdragen op medicijnen en op hulpmiddelen, verhoging van de bijdrage op rolstoelvervoer; het zijn allemaal bezuinigingen die deze groepen mensen zullen raken. En juist die stapeling verergert het effect.
Als we Het Dorp en andere woonvoorzieningen open willen houden, moeten we er in de eerste plaats voor zorgen dat er mensen kunnen blijven wonen. Praktisch en financieel. Daarnaast wordt het hoog tijd dat er bezinning plaatsheeft over de vraag wat de gevolgen zijn als de overheid zich steeds meer terugtrekt. In die doordenking kunnen de kerken een belangrijke rol spelen. Leden en diaconieën moeten nadenken over de vraag of hulp aan hulpbehoevenden een kwestie is van (alleen) barmhartigheid, of dat hulp aan de naaste een eis is van Bijbelse gerechtigheid die handen en voeten krijgt.
