Vaak zelfs als het niet gewenst wordt. Door boys die rappen over chickies, of general managers die kicken op hun corebusiness. Op straat, in directiekamers, overal wordt normaal Nederlands schaars. Nog even en er hangen bordjes met het opschrift ”Hier spreekt men ook Nederlands”.

Vanouds is handel de belangrijkste reden om een vreemde taal te gaan gebruiken. Het loont om rechtstreeks te kunnen praten met een liefst zo rijk en zo machtig en zo groot mogelijke groep mensen. Zo’n investering verdient zich terug. Een taal die wereldwijd door miljarden mensen gebruikt wordt is dus aantrekkelijker dan een die slechts honderdduizenden sprekers kent in een beperkt gebied. Vandaar dat Engels leren populairder is dan studie van het Fries. Temeer daar men zelfs in it Heitelân al adverteert met bed and breakfast.

Zakelijk is de verleiding groot om qua taal vreemd te gaan. Senior Sales Representative klinkt indrukwekkender dan het simpele verkoper. Klanten zijn gemakkelijker te manipuleren en te overbluffen met buitenlandse woorden. Zo valt valse schaamte over tekortschietende talenkennis listig uit te buiten. Internationaal werkende bedrijven kunnen met een wereldhandelstaal veel op vertaalwerk besparen, en hun werkwijze standaardiseren. Hoewel Chinees en Spaans ook veel gebruikers kennen, is Engels favoriet. Chinees blijft lastig als tonale taal zonder alfabet maar met karakters, en Spaans is weliswaar simpeler in gebruik maar heeft niet zo’n enorme woordenschat. Doordat wetenschap en techniek al decennialang gebruikmaken van het Engels worden nieuwe begrippen vrijwel altijd en overal onvertaald overgenomen. Dus spreekt iedereen nu over internet en smartphone, waar ter wereld ook. Sluipenderwijs overwoekert het Engels de andere talen, en roeit het de kleintjes uit.

Wat bij de torenbouw van Babel mislukte, lijkt nu met communicatiezendmasten wel te worden bereikt: een in taal verenigde mensheid. Het leidt tot een explosieve ontwikkeling in kennis en kunde, maar verschraalt ook het leven. Van taal veranderen leidt tot betekenisverlies, omdat begrippen in verschillende talen zelden of nooit precies hetzelfde omvatten. Daardoor vertellen zelfs beëdigde tolken die niet willen liegen toch vaak halve waarheden. Voor minder taalvaardigen is het nog meer behelpen. Zo leidt verplicht lesgeven in het Engels in de praktijk tot een matiger kennisoverdracht, zelfs op universitair niveau. Mensen met verschillende taalachtergrond blijken aan dezelfde woorden verschillende betekenissen toe te kennen. Zelfs echte Britten begrijpen daardoor Engelstalige conversaties niet altijd meer. Hun eigen taal wordt hun vreemd.

Een andere taal brengt ook een afwijkende cultuur mee: economische verharding, meer oneliners in de politiek, grensoverschrijdende films en muziek. Het raakt niet alleen de handel maar ook de wandel, niet alleen het werk maar ook de kerk. Mis­communicatie ligt op de loer. Ouderen stemmen van harte in met het beamen van de preekpunten van de dominee, totdat ze beseffen dat jongeren een vorm van religieuze projectie bedoelen. Sneller dan via boek of bundel komen met een beamer Engelstalige teksten en liederen in beeld, wat tot opmerkelijke uitspraken kan leiden, speciaal in refokringen. Van de tale Kanaäns omschakelen naar normaal Nederlands is lastig, maar naar het Engels is helemaal eng.

Het past wel in de traditie: het Nieuwe Testament is, vanuit een Hebreeuwse 
achtergrond via het Aramees in de toenmalige handelstaal, het Koinè-Grieks, geschreven. Het bevorderde de Evangelieverbreiding, maar sommige lezers bleven niet vrij van Grieks-heidense taalinkleuringen. Zo moet ook nu bij de onstuitbare opkomst van het Engels alert gestreden worden tegen de enge dwaalgeesten die listig in de huidige wereldtaalcultuur rondspoken. De Bijbelse boodschap moet in de Engelse taal net zo zuiver klinken als in de taal der Engelen.

De auteur is adviserend ingenieur. 
Reageren? nietbijbroodalleen@refdag.nl