Dat beeld van die knoppen kon wel eens veel zeggen over het wereldbeeld van onze premier, en niet alleen over het zijne. Ooit knoppen aan een mens gezien, of aan de samenleving? Nee, die knoppen veronderstellen zoiets als een machine die je optimaal probeert af te stellen en een uitkomst die zich laat meten. Liefst in geld.

Als je problemen zo technocratisch benadert, kun je kennelijk snel uitruilen, een regeerakkoord samenstellen en vervolgens laconiek zaken bijstellen. Bij gebrek aan grote ideeën gaat het dan al snel over de BV Nederland en over koopkracht. Het woord ”samenleving” komt niet eens in het regeerakkoord voor. Vergezichten waren al wat langer uit de gratie. Het land moet geregeerd worden, hier zijn de spreadsheets: dat werk.

Over de bedoeling van het draaien aan de knoppen kan geen misverstand bestaan: mensen tevreden houden door hen er niet te veel in koopkracht op achteruit te laten gaan. Hoe harder je protesteert, des te eerder word je gehoord. U vraagt, wij draaien.

Niet alleen politici denken in knoppen. Het beeld appelleert aan denken in geld en denken aan jezelf. Even de koopkrachtplaatjes checken hoeveel procent je er p achteruit gaat en je daar vervolgens druk over maken. Laten ze aan wat andere knoppen draaien! Heel logisch. Maar al snel vergeet je dat bepaalde koopkrachtplaatjes niet stonden afgedrukt. Die van de Afrikaan of Aziaat die mede afhankelijk is van ontwikkelingshulp, bijvoorbeeld. Kennelijk konden die zo maar buiten beeld raken, en klonk het protest tegen de korting op ontwikkelingssamenwerking niet luider dan het koopkrachtoproep.

Onder alle technocratische beelden ligt een geweldige morele leegte: geen idee wat het goede leven is anders dan dat er niet gediscrimineerd mag worden. De koopkracht moet die leegte maar vullen. Wordt het te gek, dan kan er aan een paar knoppen gedraaid worden. Die mentaliteit bracht ons toch juist in de crisis, en zou ze ons er nu uit helpen?

Eerst maar eens een week geen koopkrachtplaatjes bekijken.