”C. Buddingh’. Een mens in de tijd”
Auteur: Wim Huijser
Uitgeverij: Walburg Pers, Zutphen, 2001
ISBN 90 5730 138 5
Pagina’s: 160
Prijs: € 17,95. C. Buddingh’ (1918-1985) was een schrijver van allerhande teksten. Liefhebbers van zijn oeuvre moeten vooral geboeid zijn door de persoonlijkheid achter de vele boekuitgaven en uitgaafjes. Want een duidelijke lijn valt niet te ontdekken in zijn werk, dat bestaat uit dagboeken, gedichten -gorgelrijmen!-, vertalingen, romans, aforismen, kunstzinnige ’kastjes’, sportcommentaren. En nog veel meer. Over het leven van C. Buddingh’ verscheen een fotoboek met dagboekfragmenten. De titel is ”Een mens in de tijd”.

Natuurlijk is er toch een herkenbare stem te horen in de veelheid van genres die Buddingh’ beoefende: die van C. Buddingh’ zelf, de schrijvende Dordtse huisvader. Men zei van hem dat hij de poëzie weer populair had weten te maken. Hij deed dit door zeer toegankelijk te schrijven, zonder in te leveren op kwaliteit. Dat schept een publiek. Intussen schreven zijn meeste generatiegenoten, de Vijftigers, nauwelijks-begrijpelijke poëzie; Buddingh’ onderscheidde zich en werd een populair dichter.

Vooral werd hij in de jaren vijftig bekend door zijn zogenaamde gorgelrijmen. Een bekende geworden gorgelrijm begint zo: „Ik ben de blauwbilgorgel, / mijn vader was een porgel, / mijn moeder was een porulan, / daar komen vreemde kinderen van. / Raban! Raban! Raban!” Zijn fantasie de vrije loop latend, fantaseerde Buddingh’ een hele wereld bijeen, die velen heeft bekoord.

Toch was het niet louter humor die Buddingh’ dreef bij het schrijven van deze rijmen. Ad den Besten typeerde deze humoristische rijmen als volgt: „Genoeglijk lopen Buddingh’s fabeldieren al onze waarschuwingsbordjes en hekjes omver, en men denkt er geen ogenblik aan, ze dat te verbieden: ze bestaan immers niet! Ja, dat zou men denken. Maar intussen brengen ze heel argeloos de meest gevaarlijke verschuivingen in het wereldbeeld van een redelijk denkend mens teweeg. (…) ik geloof dat er geen beter middel bestaat om van de hoogheidswaan van ons rationaliserend verstand te genezen, dan ons met deze kolder bezig te houden.” Uit andere verzen van Buddingh’ valt op te maken dat hij zich veel zorgen maakte over de cultuur, over de platheid en de vervlakking ervan. Buddingh’ schreef ook heel sombere verzen, die dus best te combineren zijn met de op het eerste gezicht louter humoristische gorgelrijmen.

Commentaar
Dat Buddingh’ zich als schrijver met honderd en één dingen bezighield, springt in het oog bij het lezen van ”Een mens in de tijd”, een fotoboek dat werd samengesteld door Wim Huijser. Tussen de vele foto’s door heeft Huijser veel fragmenten opgenomen uit Buddingh’s dagboeken (die overigens al eerder werden gepubliceerd) en uit enkele interviews. Dat levert een min of meer doorlopend verhaal op, waaruit de mens Buddingh’ oprijst. De foto’s heeft Huijser allemaal van commentaar voorzien, zodat je voor exacte gegevens over publicaties van Buddingh’ ook prima terecht kunt bij dit autobiografische fotoboek.

Buddingh’ moest leven van zijn schrijverij en dat betekende in de jaren vijftig en zestig volgens eigen zeggen dat hij 365 dagen per jaar achter zijn typemachine moest zitten, en niet te veel naar buiten mocht kijken. Dat hij intussen zoveel kunstzinnig werk deed, mag verbazing wekken. Zonder twijfel was hij een getalenteerd mens, met een grote feeling voor taal en stijl. Bovendien was hij goed thuis in vreemde talen, zodat hij ook als vertaler een deel van zijn brood kon verdienen.

Maar die drukte weerhield hem er niet van onstuimig te genieten van bijvoorbeeld de voetbalsport. Hij is zijn hele leven een fan geweest van de Dordtse club DFC. Hij schreef in het clubblad en kreeg na 40 jaar lid te zijn geweest een lintje. Buddingh’ was een Dordtenaar in hart en nieren. Hij kon lyrisch schrijven over zijn stad, terwijl hij voor zijn publicitaire werk veelal op Amsterdam was aangewezen. Hij is een tiental jaren voorzitter geweest van uitgeverij De Bezige Bij, waar de meeste van zijn boeken verschenen.

Familiegevoel
Mooi is ook Buddingh’s familiegevoel. Als hij zijn passie voor het schrijven in zijn dagboeken ter sprake brengt, noteert hij erbij dat hij zijn vrouw en zijn kinderen veel belangrijker vindt dat alle literatuur van de wereld. Die relativering tekent Buddingh’.

Het hele leven doet mee in Buddingh’s werk, waarin de kunst natuurlijk een hoofdrol speelt. Daarom heeft de schrijver van de flaptekst van ”Een mens in de tijd” gelijk als hij beweert dat „Buddingh’ met zijn verzameld werk een heel mensenleven in kaart gebracht heeft.”