De onderhandelaarskwaliteiten van onderhandelaar en demissionair premier Rutte staan binnen zijn eigen partij niet al te hoog aangeschreven. Velen vinden dat Rutte te gemakkelijk zaken weggeeft.

Die kritiek was er al tijdens de onderhandelingen van het vorige kabinet met CDA en gedoogpartner PVV in 2010. Om Wilders en de zijnen achter het akkoord te krijgen, gaf Rutte veel weg op terreinen zoals immigratie en integratie. Ook vonden en vinden diverse liberalen dat Rutte om de steun van de SGP te verwerven voor het bezuinigingspakket, onderwerpen op immaterieel terrein te snel parkeerde.

Dat Rutte soepel is, heeft iedereen de afgelopen maanden kunnen waarnemen. Tot april dit jaar werkte hij samen met CDA, PVV en SGP. Toen er kort daarna een akkoord moest komen over de begroting van 2013 sloot hij een overeenkomst met CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie. Nu heeft hij bijna een regeerakkoord met de PvdA.

Het lijkt erop dat Rutte met zijn VVD meer en meer in een politieke middenpositie terechtkomt. Onderhandelen doet hij net zo gemakkelijk met links als met rechts. Daarmee neemt de VVD feitelijk de plaats in die het CDA decennialang had in het politieke krachtenveld.

Het enige waar Rutte nu keihard aan vasthoudt, is de terugdringing van het financieringstekort Als het gaat om de invulling van de bezuinigingen, blijkt de liberale voorman toegeeflijk richting PvdA. Plannen om de aftrek van de hypotheekrenteaftrek te beperken en een meer inkomensafhankelijke zorgpremie in te voeren, zijn in feite nivellerende maatregelen die direct uit de koker van de PvdA komen en waar liberalen diep in hun hart van gruwen.

De soepelheid van Rutte heeft ook voordelen. Rutte zal niet gemakkelijk zelf de eenmaal aangegane politieke samenwerking verbreken. Dat vergroot de kans op een stabiele regering, hoewel daarvoor natuurlijk ook de steun van de coalitiepartner nodig is. Nu lijkt dat met Samsom wel goed te zitten. Na zijn verkiezing positioneerde hij zijn partij net naast de SP, maar toen hij gaandeweg de campagne meer zetels won, schoof hij op naar het midden. Nu onderhandelt hij met de premier die in zijn ogen met CDA en PVV „een rechts rotbeleid” voerde. Soepelheid van geest is de PvdA’er niet vreemd.

Souplesse vanuit Den Haag biedt ook voordelen voor het maatschappelijk middenveld. Het aanstaande kabinet is voornemens de oude traditie van polderoverleg nieuw leven in te blazen. Dat was onder het paarse bewind van 1994 tot 2002 wel anders. De toenmalige PvdA- en VVD-leiding zag het middenveld nauwelijks staan.

Elk nadeel heeft ook zijn voordeel.