Dat blijkt uit de eerste reacties van de regeringspartijen op de rijksbegroting voor volgend jaar. De oppositiepartijen reageren kritisch op de kabinetsplannen zoals die zijn gepresenteerd op Prinsjesdag.

In grote lijnen zijn CDA, VVD en D66 tevreden met de plannen. Volgens een CDA-woordvoerder is het economisch tij uiterst moeilijk. „Het kabinet kondigt structurele maatregelen ter verbetering aan. Daar zijn we blij mee.”

De christen-democraten vinden dat het kabinet draagvlak moet zoeken bij werkgevers en werknemers. „De stekker moet weer in het sociaal overleg. De regering kiest voor de nullijn bij de lonen. Daar zijn we het mee eens, maar loonmatiging is iets wat we samen moeten doen. Als de bonden toezeggingen willen doen, moet het kabinet niet achterblijven.”

Verhagen denkt dat de geplande levensloopregeling, die werknemers de mogelijkheden biedt te sparen voor verlof, aanknopingspunten biedt om vakbeweging en werkgeversorganisaties tegemoet te komen. Volgens CDA-fractievoorzitter Verhagen moet die levensloopregeling worden gebruikt om prepensioen vanaf 63 jaar mogelijk te maken. Het kabinet wil juist af van het prepensioen.

Coalitiepartners VVD en D66 zijn het op dit punt niet eens met het CDA. Zij vinden het nog veel te vroeg om reeds over concessies te praten. „De inkt van de Miljoenennota is nog niet droog. Dan moeten we er niet direct gaten in schieten”, zo zegt fractievoorzitter Van Aartsen van de VVD in reactie op het voorstel van zijn CDA-collega Verhagen.

CDA en D66 hebben moeite met het kabinetsplan om mensen die met de VUT gaan ineens een belastingaanslag voor vijf jaar te presenteren. De fracties vinden dat daar een andere oplossing voor moet komen.

De VVD vindt de plannen van het kabinet „eerlijk.” Van Aartsen: „De regering draait niet om de hete brij heen, benoemt de problemen en pakt die veelal goed aan. Ze knokken voor banen en geven extra geld uit aan veiligheid, zorg, onderwijs en infrastructuur.” D66 staat „vierkant” achter het kabinetsbeleid, zo liet D66-fractievoorzitter Dittrich in een eerste reactie weten.

Van Aartsen is niet tevreden met de stabilisatie van het aantal politiemensen. Dat is niet in overeenstemming met hetgeen het kabinet hem heeft toegezegd tijdens het debat over de regeringsverklaring in mei van dit jaar. Tijdens de algemene politieke beschouwingen, morgen en donderdag, zal de VVD-voorman daarop terugkomen.

„Er wordt nergens hoop geboden.” Dat is volgens PvdA-leider Bos het meest kenmerkende van Troonrede en Miljoenennota. „Ik zie alleen maar cijfers.” Balkenende II komt volgens hem met keiharde maatregelen, waarvoor iedere onderbouwing ontbreekt. De PvdA-leider verwacht dat mensen die toch al in de knel zitten nieuwe klappen krijgen door de maatregelen in de WAO, de WW en de gezondheidszorg.

Bos voorziet dat de maatregelen de werkloosheid omhoog zullen stuwen en dat de economie nog verder zal afglijden. Hij vindt dat het kabinet het financieringstekort volgend jaar moet laten oplopen tot 3 procent, de ondergrens volgens de EU-spelregels.

Ook Femke Halsema van GroenLinks vindt dat dit kabinet de economische malaise verergert. Balkenende en Zalm willen volgens haar vóór alles de verzorgingsstaat „een kopje kleiner maken.” De premier zou het geloof aanhangen „dat dit leidt tot meer liefdadigheid.” Zalm kiest volgens haar de ideologie van ”ieder voor zijn eigen”. „Dat is een fatale ideologische combinatie.”

Ook op het groene terrein „is het weer kommer en kwel.” Het openbaar vervoer wordt gekort, terwijl de lease-auto volgens Halsema geld toe krijgt. „Asfaltmachines mogen op volle toeren draaien, terwijl de treinreiziger in de kou staat.”

SP-voorman Marijnissen toont zich vooral teleurgesteld in Balkenende. „Die heeft volgens mij zijn ideologische veren afgeworpen. Het is niet meer het CDA van vroeger. In dit beleid zie ik niets christelijks of sociaals.”

Van het forse bezuinigingspakket hekelt Marijnissen vooral de afschaffing van de fiscale regelingen die VUT en prepensioen aantrekkelijk maken. „Dat zit me heel erg hoog. Ik ken bouwvakkers die veertig jaar keihard hebben gewerkt en uitkeken naar eerder stoppen met werken. Hun wereld stort nu volledig in.”

Volgens LPF-leider Herben regeren de regenten weer op het Binnenhof. „Erger dan voor 2002.” De angst voor het volk zit er volgens hem nog steeds in. „En terecht, want de veenbrand smeult verder.”

Herben vindt dat de regering zich grote zorgen dient te maken over het toegeeflijke Nederlandse imago in het buitenland. „Dat werkt als een magneet op internationaal uitschot. Criminelen en terroristen hebben in ons land weinig te vrezen.”

Hetzelfde geldt voor dierenactivisten, „bij de overheid met naam en toenaam bekend.” Ze krijgen nog steeds vrij spel en „kunnen ongehinderd boerengezinnen terroriseren.”