Vechten met een viervoeter
Liefde en trouw tussen mens en dier tegen de donkere achtergrond van de Tweede Wereldoorlog. Het thema is niet vernieuwend, stijl, spanningopbouw en karaktertekening zijn niet geweldig. Toch is het waargebeurde boek ”Trouw tot het einde” wel interessant en leest het makkelijk weg.
De Tsjechische vluchteling Jan Bozdech dient bij de Franse luchtmacht. In februari 1940 stort hij neer bij een verwoeste boerderij in Noord-Frankrijk. Tussen de puinhopen vindt hij een jonge herdershond, die –afgaande op de omslagtekening– een tweelingbroer van Snuf zou kunnen zijn. Jan besluit hem mee te nemen op zijn vlucht voor de Duitsers naar de Engelse luchtmacht. Tussen hem en Antis ontstaat een hechte band.
Uiteraard dreigt die band in het vervolg van het verhaal verbroken te worden. Echt spannend wordt het echter niet, want de titel verraadt al dat de trouw tussen de twee tot het einde duurt. Daar komt bij dat de bedreigingen steeds erg snel en effectief door Jan en zijn vrienden uit de weg worden geruimd. Bovendien doen ze dat vaak op eenzelfde manier: Antis verstoppen, zodat de ‘slechteriken’ hem niet kunnen meenemen.
Het verhaal leest makkelijk weg, maar met name de stijl, de karaktertekening en de spanningsopbouw zijn niet geweldig. Er komen nogal wat oubollige en archaïsche zinnen voor. Bijvoorbeeld: „Bovendien heeft Jan er schik van. (…) Zijn stem komt hem vreemd voor. (…) Jan kan zich geen aardiger meisje wensen. (…) Karel, hevig in zijn schik…” En: „De lucht is vervuld van het getril der motoren.” Het origineel, ”One man and his dog”, stamt dan ook uit 1961.
Echt meeslepend wordt het verhaal bijna nergens, omdat de lezer zich niet goed met Jan kan identificeren. Je kijkt niet echt met hem mee, kent zijn gedachten en gevoelens niet zo goed; psychologisch blijft hij wat vaag. Dit heeft allemaal te maken met het perspectief van het verhaal: je kijkt mee met een verteller die op afstand blijft, die situaties beschrijft met zinnetjes zoals: „Het wordt een langdurige en moeizame tocht” en „Het staat als een paal boven water dat deze methode (het africhten van Antis, MD) in de eerste plaats een oneindig geduld en een grenzeloze liefde van beide kanten vergt.”
Het neemt allemaal niet weg dat ”Trouw tot het einde” interessant is, zeker omdat het op waargebeurde belevenissen berust. Een beetje spanning zit er toch wel in. Want hoe ziet dat einde eruit, het einde waarbij Jan en Antis elkaar nog steeds trouw zijn?
Boekgegevens
”Trouw tot het einde”, Anthony Richardson (bewerkt door J. van Klinken); uitg. De Banier, Apeldoorn, 2012; ISBN 978 90 336 3217 4; 255 blz.; € 13,95.
