In wel honderd gemeenten door heel Nederland gingen gisteren vrijwilligers de straat op om zwerfafval op te ruimen. Ook Annette Dölle, initiatiefneemster van de Keep it Clean Day, was van de partij. Op de Dam in Amsterdam raapte ze vuilnis.

Gemakzucht

Waarom smijt de doorsneevervuiler zijn boeltje van zich af? Gemakzucht en onverschilligheid lijken de oorzaken. Dölle wil de daders echter niet omschrijven. „Het is iets wat gebeurt, helaas. Ik zou willen dat ze het niet deden. Ongeveer 40 procent van de Nederlanders geeft toe wel eens wat weg te gooien en zo’n 72 procent stoort zich aan vervuilers, maar durft ze niet aan te spreken.”

Het inzetten van boetes en statiegeld om vervuiling aan te pakken ziet Dölle uiteindelijk niet als de oplossing. „Ik geef toe: boetes zijn soms nodig. Maar van statiegeld weet ik het niet. Uiteindelijk kies ik voor een positieve aanpak. Sowieso is het maar de vraag of bestraffen uiteindelijk werkt. Mogelijk gaan mensen gewoon weer in de fout.”

Mentaliteit

Hoe de positieve aanpak eruitziet? „Het is veel mooier om de mentaliteit te veranderen. Voorkomen is beter dan genezen. Het begint met bewustwording. Het moet gewoon worden om de boel schoon te houden en het moet normaal zijn om een vervuiler aan te spreken. In de toekomst hoor je er niet meer bij als je zwerfafval produceert.”

Vanuit haar optimistische benadering koos Dölle tijdens de campagne bewust niet voor de slogan: ”Ruim je rommel op”. Maar voor: ”Houd het schoon”. „Het is heel makkelijk om te wijzen naar dingen die verkeerd gaan. Je kunt boos worden om al het zwerfvuil, maar dat helpt niet. Mijns inziens werkt het beter als je de positieve gedachte van het schoonhouden op mensen overbrengt.”

Succes

De Keep it Clean Day is er een voorbeeld van dat de optimistische aanpak werkt, aldus Dölle. „Mensen worden enthousiast om hun omgeving schoon te maken. Ze doen het uit zichzelf en met elkaar. Helemaal belangeloos. Tijdens de campagne ben ik al veel mensen tegengekomen die aan het denken zijn gezet.”

In Slovenië zag Dölle eerder dit jaar het succes van een vergelijkbare opruimactie. Zo’n 270.000 vrijwilligers –15 procent van de totale bevolking– deden daar mee. „Ik heb daar geleerd dat het gaat om het veranderen van de mentaliteit.”

Dölle verwacht dat er in de toekomst meer Keep it Clean Days zullen volgen. „Misschien komt er zelfs wel een Keep it Clean Week, gezien het enthousiasme. Het zou fantastisch zijn als uiteindelijk alle 16,7 miljoen Nederlanders niets meer op de grond zouden gooien en uit zichzelf zwerfafval zouden opruimen. Dat is ons streven. Dan is een Keep it Clean Day niet meer nodig.”

Keep it Clean Day en WorldCleanUp

Overal in Nederland gingen gisteren vrijwilligers aan de slag. Het was Keep it Clean Day. Straten, bermen en natuurgebieden werden ontdaan van zwerfafval. In zo’n honderd gemeenten, waaronder Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Nijmegen en Den Haag, waren opruimacties georganiseerd.

Keep it Clean Day is een onderdeel van het mondiale initiatief WorldCleanUp. In zes maanden tijd –tussen 24 maart en 25 september– deden vrijwilligers uit bijna honderd landen mee. Ook in Duitsland, België en Frankrijk hielden burgers vandaag of gisteren een grote schoonmaak.

WorldCleanUp komt uit de koker van de Estlandse organisatie Let’s Do It. De club kreeg het in 2008 voor elkaar om in één dag vrijwel heel Estland schoon te maken. Zo’n 50.000 inwoners verzamelden samen 100.000 kilo vuil. Na Estland volgden succesvolle opruimacties in Portugal, Letland en Litouwen, waarna het idee van een wereldwijde schoonmaak werd geboren.

www.keepitcleanday.nl 
www.letsdoitworld.org

Plastic soep

De grootste hoeveelheid zwerfafval drijft rond op de wereldzeeën. In de Grote Oceaan drijven afvaleilanden die zo’n 100 miljard kilo afval bevatten.

Het afval van deze zogenaamde kunststofarchipels wordt ook wel de plastic soep genoemd omdat ze voor een groot deel bestaat uit minuscule deeltjes plastic.

Het bestaan van deze vuilnisbelten op zee is sinds 1997 bekend en sindsdien zijn ze in omvang alleen maar toegenomen. Door zeestromingen wordt het afval van overal vandaan naar dezelfde plaats in zee geloodst. Ook andere oceanen kennen dit soort afvalconcentraties.

Veel zeedieren raken verstrikt in of vergiftigd door afval in de oceanen. Plastic soep bedreigt het zeeleven. Omdat het afval zich in internationale wateren bevindt, is het moeilijk om tot afspraken te komen over het opruimen ervan.