Op het gekissebis in politiek Den Haag is kritiek mogelijk. Toch kunnen politici zich ook van hun goede kant laten zien. Dat gebeurde afgelopen voorjaar toen na bijna zeven weken onderhandelen in het Catshuis over extra bezuinigingen de PVV het kabinet-Rutte opblies en de zogeheten Kunduz­coalitie binnen enkele dagen een principeakkoord sloot over de rijksbegroting voor 2013.

Daar was wel enige druk van buitenaf voor nodig. Want als er geen akkoord zou komen, dreigde de rente die Nederland voor zijn staatsschuld moet betalen, fors op te lopen. Op initiatief van ChristenUnie en D66 en onder leiding van minister De Jager van Financiën (CDA) sloten VVD, CDA, D66, GroenLinks en CU een akkoord met als kern dat het tekort voor volgend jaar onder de 3 procentsnorm komt.

Op het moment dat deze partijen, die samen ook de vredes­missie naar het Afghaanse Kunduz mogelijk maakten – vandaar de Kunduzcoalitie, het akkoord sloten, hadden ze samen een meerderheid van 
77 zetels. Maar bij de verkiezingen van vorige week behaalden de partijen samen precies de helft van het aantal zetels, namelijk 75. Net niet genoeg om de plannen door de Kamer te krijgen. Hoe moet dat nu verder de komende maanden als de Kamer het bezuinigingspakket van zo’n 12 miljard euro moet goed­keuren?

De gelegenheidscoalitie zorgde zelf al voor een deel voor de oplossing. In de afgelopen maanden keurden de Tweede en de Eerste Kamer enkele pijnlijke maatregelen goed, waaronder de stapsgewijze verhoging van de AOW naar 67 jaar en de ver­hoging van het hoge btw-tarief van 19 naar 21 procent per 
1 oktober.

Maar er is ook nog een aantal hete hangijzers, waaronder de forensentaks en de WW-doorbetaling door werkgevers tot een halfjaar na het ontslag. Dat die forensentaks, die dinsdag dus is gepresenteerd, er niet zal komen, staat vast. Bijna geen enkele partij wil die meer. De fracties moeten nog wel een alternatieve bezuiniging zoeken.

Ingewijden stellen dat de zoektocht hiernaar een lakmoesproef is voor VVD en PvdA, die mogelijk vrijdag met onderhandelingen over een regeer­akkoord starten. Als ze niet gezamenlijk een alternatief voor de forensentaks kunnen vinden, zal het met de samenwerking in een nieuw te vormen coalitie ook niets worden.

Verder kan de Kunduzcoalitie waarschijnlijk op een aantal punten rekenen op de steun van de linkse partijen, bijvoorbeeld als het gaat om accijnsverhoging voor rode diesel.

Dan ligt er nog een forse taakstelling voor de gezondheidszorg. Een heikel onderdeel daarvan vormen enkele beperkingen van de vergoedingen uit het basispakket, zoals fysiotherapie bij niet-chronische ziekten, behandelingen tegen alcoholverslaving en beperking van de geestelijke gezondheidszorg. Daarvoor staat een bezuiniging van ruim 1 miljard ingeboekt. Deze maatregelen worden door betrokkenen direct gevoeld, en geen enkele partij buiten de Kunduzcoalitie zal die steunen. Mogelijk dat VVD en PvdA bij de komende onderhandelingen hierover overeenstemming bereiken over verzachtingen (de PvdA wil dat wel), maar als dat niet het geval is, zullen de maatregelen door de Kamer moeten.

De SGP, die tot april een gedoogrol vervulde voor de coalitie van VVD, CDA en PVV, is dan misschien weer nodig. De partij heeft gezegd dat het de maatregelen steunt die ertoe zullen leiden dat het begrotingstekort in 2013 tot 3 procent of minder terug wordt gedrongen. Mogelijk komt dus de SGP weer even in beeld.