Lange tijd was de restauratie van de Stolwijkersluis tussen de Hollandsche IJssel en de Krimpenerwaard onzeker. Eigenaar het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en de gemeente Gouda konden de kosten van de operatie, 1,3 miljoen euro, niet opbrengen. Sloop dreigde omdat de sluis een zwakke plek in de dijk vormde. Een subsidie van het Rijk bracht uitkomst.

Voorzitter Co van der Horst van Stichting Buurtschap Stolwijkersluis toonde zich vanmorgen een „uitermate tevreden” mens. „De restauratie is goed verlopen en zaterdag waren er veel belangstellenden om de ingebruikname te vieren.” Geïnteresseerden kregen een herdenkingsboekje waarin het proces van de restauratie werd beschreven en getoond.

Dijkgraaf H. Oosters van het hoogheemraadschap, de Zuid-Hollandse gedeputeerde H. Weber, de Goudse burgemeester J. Mans en wethouder B. Crouwels van de gemeente Vlist namen de sluis in gebruiken door gezamenlijk een motorjacht te schutten. Van der Horst: „In de dagelijkse praktijk zal dit niet voorkomen, omdat zo’n jacht na 600 meter al stuit op de nieuwe brug van de Zuidwestelijke Randweg. Die heeft een doorvaarthoogte van 1,5 meter. De sluis is dus bedoeld voor licht recreatief gebruik door sloepjes, fluisterboten en kano’s.”

Van der Horst hoopt dat de ingebruikname volgend voorjaar nog eens dunnetjes wordt overgedaan. „Dan begint het vaarseizoen en het is belangrijk dat recreanten weten dat de sluis weer te gebruiken is. In het algemeen hoop ik dat mensen de schoonheid van de Krimpenerwaard gaan ontdekken, of het nu varend, fietsend of wandelend is.”

Dat de gerestaureerde sluis ook echt gebruikt kan worden, vindt voorzitter Dert Vlaander van de stichting Historische Sluizen en Stuwen Nederland (HSSN) positief. „Soms wordt er een sluis gerestaureerd die midden in het landschap ligt en niet eens kan worden gebruikt. Vaak zie je dan ook dat na een paar jaar de boel er weer verwaarloosd bijligt.”

Onder andere om aandacht te vragen voor dit probleem organiseert de HSSN op 20 september voor de zesde keer de Nationale Sluizendag, een conferentie voor onder andere beheerders en restauratiearchitecten. Vlaander: „Die dag staat in het teken van beheer en onderhoud van sluizen. Als de sluis een functie heeft, wordt hij over het algemeen ook beter onderhouden.” Burgerparticipatie kan daarbij helpen. „Als bijvoorbeeld vrijwilligers de sluizen bedienen, heeft het bouwwerk ook een maatschappelijke functie”, vindt Vlaander.

De Stolwijkerschutsluis wordt de komende tijd bediend door medewerkers van Cyclus, een dienstverlenend bedrijf dat veel werk verricht voor de gemeente Gouda. Van der Horst: „Deze mensen zijn hier speciaal voor opgeleid. Natuurlijk zouden vrijwilligers het ook kunnen doen, maar die moeten dan wel een speciale opleiding volgen. Het gaat hier om een zeewaterkerende sluis. We kunnen niet hebben dat door een fout van een vrijwilliger straks de Krimpenerwaard langzaam volstroomt.”

De stichting HSSN zet zich in voor de instandhouding van cultuurhistorisch belangrijke sluizen en stuwen. De conferentie op Nationale Sluizendag is inmiddels volgeboekt. Vlaander: „Dit toont aan dat er volop belangstelling is voor het beheren en onderhouden van sluizen.”

rd.nl/sluizen voor een serie artikelen over historische sluizen.