Koningspaar hoopt op toekomst in Griekenland
Hij was de laatste koning van Griekenland. En ziet met lede ogen aan hoe de voormalige monarchie gesmoord wordt door de financiële crisis. Meeleven doet ex-koning Constantijn II op afstand. Want een warm welkom in Griekenland krijgt hij niet.
Koning Constantijn verhuisde in 1967 met zijn vrouw koningin Anne-Marie (66) van Athene naar Rome. Van een vrijwillige verhuizing was echter geen sprake. Het Griekse koningspaar vluchtte noodgedwongen naar de Italiaanse hoofdstad. In 1974 verhuisde het koninklijk paar opnieuw. Nu naar Londen. Daar is de 72-jarige koning Constantijn een succesvol zakenman. Het doet niets af aan de bittere realiteit: Constantijn en Anne-Marie leven al 45 jaar in ballingschap.
Reden? Griekenland verkeert halverwege de jaren zestig in een politieke crisis die uitmondt in een militaire staatsgreep. Is het politieke klimaat onder het bewind van Constantijns vader, koning Paul I, tot 1964 redelijk stabiel, vanaf dat moment keert het tij. Er heerst politieke onrust in Griekenland als Constantijn op 6 maart 1964 zijn vader na diens dood opvolgt. Het huwelijk van de jonge koning met de 18-jarige prinses Anne-Marie van Denemarken, een zus van de Deense koningin Margrethe II, kan het tij vier maanden later niet keren.
Oorzaak? Koning Constantijn heeft een turbulente relatie met zijn minister-president George Papandreou. Ze raken verstrikt in een hevig conflict over het aanblijven van bepaalde legerofficieren. In 1965 ontslaat koning Constantijn de socialistische regering van Papandreou.
Onlusten
Verschillende Griekse politici roeren zich. Heeft hun koning het recht om een regering te ontslaan die een parlementaire meerderheid achter zich heeft? Langdurige kabinetscrises en onlusten zijn het gevolg.
Voor de geplande verkiezingen in mei 1967 gaat het mis. Op 21 april pleegt een groep officieren een staatsgreep. De nieuwe premier wordt kolonel Georgios Papadopoulos. In december komt koning Constantijn in verzet tegen de militaire junta, maar zijn opzet mislukt. Ook kan de koning niet meer op steun en sympathie van het Griekse volk rekenen. De koninklijke familie wordt het land uitgezet. Ze vlucht naar Rome.
De kolonels heffen de grondwet op, verbieden alle politieke partijen en maken op 1 juni 1973 een einde aan de monarchie. De republiek, met Papadopoulos als president, is echter geen lang leven beschoren. In 1974 wordt de democratie hersteld.
Een terugkeer naar Griekenland zit er echter niet in voor de koninklijke familie. Bij een referendum blijkt dat het Griekse volk Constantijn niet meer vertrouwt. Er rest de koning niets anders dan de uitslag te aanvaarden. Het gezin verhuist naar Londen.
Een rondreis door Griekenland in 1993 doet de koning de das om. De Griekse regering ontneemt hem zijn Griekse staatsburgerschap. Reden? Constantijn weigert een achternaam aan te nemen. En zonder achternaam geen Griekse nationaliteit, stelt de rechter.
Welkome gast
Pas de laatste jaren kan de familie weer onbeperkt naar Griekenland afreizen. In 2006 vertelde koningin Anne-Marie in een interview ter gelegenheid van haar zestigste verjaardag: „Ik wil oud worden en sterven in Griekenland en ik wil in Griekenland worden begraven.” Het koningspaar is daarom van plan zich op termijn permanent te vestigen in Constantijns vaderland. „We zoeken nog naar een geschikt huis. Wellicht houden we in Londen ook een kleine flat aan.”
De kans dat Constantijn ooit nog op de troon komt, is nihil. Mocht de Griekse troon ooit weer aan de familie toebehoren, dan zou kroonprins Pavlos de opvolger zijn.
Constantijn en Anne-Marie blijven daarentegen verschijnen op het koninklijke toneel. Door zijn verwantschap met haast alle Europese vorstenhuizen –zus Sofia is getrouwd met de Spaanse koning Juan Carlos– is Constantijn een welkome gast op alle plechtigheden aan de Spaanse, Britse en Scandinavische hoven.
Koning Constantijn en koningin Anne-Marie kunnen het goed vinden met de Nederlandse koninklijke familie. Zo was prinses Juliana in 1946 een van de peettantes van koningin Anne-Marie. En koning Constantijn is een peetoom van prins Constantijn, de jongste zoon van koningin Beatrix.
Het Griekse koningspaar behoorde in 2001 tot de bruiloftsgasten van prins Constantijn met prinses Laurentien en woonde een jaar later ook het huwelijk bij van kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima in Amsterdam.
Prins Willem-Alexander en prinses Máxima woonden in augustus 2010 het huwelijk bij van prins Nikolaos en de Zwitserse Tatiana Blatnik op het Griekse eiland Spetses. Bij het kroonprinselijk paar is Griekenland geliefd; ze kochten een vakantiehuis in het Zuid-Griekse Kranidi.
