De zon straalt in Spanje, zoals ze dat elke augustusmaand doet, maar voor miljoenen Spanjaarden pakken zich steeds meer onweerswolken samen. Dat is ook zo voor José Manuel Martínez, die in Madrid aan een protestactie deelneemt met een zelfgemaakt bordje ”Ik wil een baan, geen aalmoes”.

De 45-jarige Sevillaan is al drie jaar werkloos en ziet de toekomst somber in: „Ik heb alle hoop verloren.”

4,6 miljoen werklozen

Samen met hem zijn bijna 4,6 miljoen van de 47 miljoen inwoners van Spanje werkloos. De grote toeristische industrie draait in deze periode van het jaar traditioneel op volle toeren maar deze keer blijven de extra banen uit.

De rechtse regering van Mariano Rajoy zag zich vorige dinsdag verplicht om de aangekondigde schrapping van de gezinssteun van 400 euro voor wie geen werkloosheidsuitkering meer krijgt, in te trekken. Dat gebeurde op het laatste nippertje, onder politieke en sociale druk uit diverse hoeken. Maar de verwachting is dat de regering het moeilijker zal maken om dit soort gezinssteun te krijgen.

Alles geprobeerd

Martínez komt straks ook in aanmerking. Zijn laatste echt baan dateert van drie jaar geleden toen hij buschauffeur was in Sevilla. Sindsdien had hij sporadisch nog enkele baantjes, van enkele dagen. Hij is het zat nu. „Ik ga zelfs niet meer naar de arbeidskantoren. De helft van de stad heeft mijn cv. Ik heb alles geprobeerd.”

Zijn vrouw is ook werkloos. Vroeger was ze poetsvrouw, nu krijgt ze geen aanbiedingen meer.

Samen krijgen ze een werkloosheidsuitkering van 426 euro. In oktober vervalt die. Had Rajoy zijn plannen niet bijgestuurd, dan waren ze tot de bedelstaf veroordeeld geweest.

Makkelijk ontslaan

Andalusië, de regio waarvan Sevilla de hoofdstad vormt, telt een miljoen werklozen, met een werkloosheidsgraad die 5 procentpunten hoger ligt dan het landelijke gemiddelde van 24,6 procent (het EU-gemiddelde bedraagt 10,3 procent).

In februari voerde de regering-Rajoy een grote hervorming door waardoor bedrijven makkelijk mensen kunnen ontslaan als hun inkomsten gedurende twee kwartalen dalen. Het aantal werklozen steeg daardoor exponentieel.

Een nieuwe maatregel, die in juli is goedgekeurd, verlaagt de werkloosheidsuitkering bovendien al na zes maanden voor wie nu werkloos wordt.

Een op vier kinderen

Volgens het Nationaal Instituut voor de Statistiek telt Spanje nu anderhalf miljoen gezinnen waarin niemand werk heeft. Bij de jongeren zit al meer dan de helft zonder werk.

Een van de gevolgen is dat een op vier Spaanse kinderen onder de armoedegrens leeft, zegt het VN-Kinderfonds Unicef.

De regering verzekert dat haar hervormingen en drastische besparingen nodig zijn om de economie te doen groeien. Maar in het tweede kwartaal van dit jaar daalde de economie met 1 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Huis kwijt

„Ik krijg een uitkering van 426 euro maar ik moet een hypotheek van 1500 euro aflossen. Hoe moet ik dat oplossen?” vraagt Mario Gómez (41) uit de noordelijke regio Asturië zich af. Jarenlang had hij daar een B&B. Maar de crisis maakte een einde aan zijn droom en zijn zaak ging failliet. Hij hoopt dat de bank hem uitstel biedt voor zijn hypotheek, anders raakt hij ook zijn huis kwijt. „Dit loopt slecht af. Hier gaan doden vallen als niemand met een oplossing komt”, zegt hij wanhopig.

„Met zulke besparingen is het onmogelijk banen te creëren”, zegt Charo Domínguez, eveneens uit Asturië. In januari raakte zij haar baan als bediende kwijt. Voor een werkloosheidsuitkering komt ze niet meer in aanmerking, nu overleeft ze met de gezinsuitkering van 400 euro. „Als dit niet verbetert, ga ik terug bij mijn moeder wonen.”

Ze voelt zich aan haar lot overgelaten. „Niemand maalt om de werklozen. Zelfs de vakbonden trekken zich niets van ons aan.”

De vooruitzichten zijn niet gunstig. De regering zegt dat de werkloosheid pas vanaf 2014 zal dalen.