„Het was een echte picknick”, aldus Philippa. „Niemand hoefde zich op te tutten. Gasten konden leuke kleren aandoen, of gewoon in korte broek komen.”

In de Verenigde Staten kiest een groeiend aantal bruiden en bruidegommen voor een ”simple wedding”, een bruiloft zonder traditionele toeters en bellen, signaleerde The New York Times deze week. Een trouwerij als een bescheiden dineetje – maar dan met een ring en iemand om mee te trouwen.

Een trend die Facebook­oprichter Mark Zuckerberg nog eens versterkte, toen hij de dag nadat hij zijn bedrijf naar de beurs bracht, met zijn Priscilla Chan trouwde. De ongeveer honderd gasten van Zucker­berg –een bescheiden aantal in vergelijking met andere huwelijken van Bekende Amerikanen– verkeerden in de ver­onderstelling dat ze waren uitgenodigd voor een afstudeerfeestje van Chan, maar die kwam opeens in een trouwjurk aangelopen. Het paar genoot met de gasten –ook alweer in de achtertuin– van hapjes en drankjes van twee lokale restaurants.

De reden voor de trend is volgens de Amerikaanse krant ten eerste de crisis. Een gemiddelde trouwerij met alles erop en eraan kost in de VS een slordige 27.000 dollar (21.900 euro). Met een ”simple wedding” kun je dat bedrag zomaar terugschroeven tot 6000 dollar. Daar komt bij dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen trouwen tegenwoordig hoger ligt. De ceremonie komt dan boven op een druk leven vol verplichtingen, en dan is het wel zo handig als je niet zo veel hoeft te regelen.

Ook in Nederland is deze trend zichtbaar. In crisistijd wordt er minder getrouwd, zo laten cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zien. In 2000 trouwden nog 88.000 mensen, in 2011 waren dat er minder dan 71.000: een daling van 19 procent in tien jaar tijd. De scherpe daling tussen 2010 en 2011 (van 75.399 naar 71.572) valt te wijten aan de crisis, aldus het CBS. Ook 1980, eveneens een jaar waarin sprake was van economische crisis, liet een grote daling zien ten opzichte van tien jaar ervoor: van 123.631 naar 90.182 huwelijken. We trouwen minder, en als er wordt getrouwd, dan mag het gemakkelijker, losser, landelijker, zegt weddingplanner Vivian ten Huurne van Het Bruidsmeisje uit Arnhem. „Lekker in de achtertuin met een goede picknick.”

Volgens de Trouwbranchemonitor 2012 van de Nederlandse Trouw­Branche Organisatie (NTBO) is ”Buiten Trouwen” de trend van dit jaar. 
Tweede trendje: op het laatste moment keuzes maken en beslissen. 
Het blijkt niet meer van deze tijd om een jaar van tevoren locatie, fotograaf en jurk te regelen. „Geen trouwbedrijf dat vandaag de dag vreemd opkijkt als een bruidspaar aangeeft over zes weken te willen trouwen en nog niets geregeld heeft”, aldus de NTBO.

Verder neemt de animo voor gratis trouwen toe. Gemeenten zijn bij wet (zie kader) verplicht minstens twee momenten per week aan te bieden waarop geliefden elkaar kosteloos het jawoord kunnen geven. Cees Meesters, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken, krijgt er veel klachten van gemeenten over, zegt hij. „Er is overduidelijk sprake van een toename. Al zo’n drie, vier jaar.” Landelijke cijfers zijn er niet, maar in de noordelijke gemeenten wordt een op de drie huwelijken gratis afgesloten, zo werd vorige maand bekend. De crisis speelt een rol aldus Meesters, maar er lijkt ook wat minder ceremonieel besef. „Mensen vinden een feest belangrijker dan de plechtigheid zelf.”

Dat signaleert ook Ten Huurne. Volgens de weddingplanner zijn er paren die voor een gratis huwelijksvoltrekking van de burgerlijke stand kiezen omdat ze bijvoorbeeld op een bijzondere plek willen trouwen die niet als officiële trouwlocatie geregis­treerd staat. „Ze trouwen gratis op het gemeentehuis en huren alsnog een trouw­ambtenaar in voor 900 euro, die dan op locatie de plechtig­heid doet.” De vraag is of de wet z’n doel dan niet voorbijschiet. Ten Huurne: „Het betreft hier duidelijk geen minima natuurlijk.”

Gemeenten zijn niet blij. Gratis trouwen mag geliefden dan niets kosten, behalve de leges, de gemeente legt er wel geld op toe. Utrecht heeft een stop op gratis trouwen. „We trouwen maximaal twee paren per week voor niets”, aldus de medewerker burgerzaken. Er is een maandenlange wachtlijst. Utrechtse trouwlustigen kunnen ook kiezen voor –het populaire– balie­huwelijk à 110 euro, waarmee ze nog veel goedkoper uit zijn dan met een standaardceremonie.

Als het aan Cees Meesters ligt, doet de politiek snel iets aan de toestroom. „We hebben destijds al brieven gestuurd naar staatssecretaris Bijleveld, en nu naar minister Spies, met de boodschap: zorg er nu voor dat dat gratis huwelijk bedoeld is voor degenen die het echt nodig hebben. Maar dat is tot nu toe genegeerd.”

Gratis trouwen

„Er wordt minstens tweemaal ’s weeks in de gemeenten boven de tien duizend zielen en minstens eenmaal ’s weeks in alle andere gelegenheid gegeven tot koste­looze huwelijksvoltrekking, registratie van een partnerschap of omzetting van een geregistreerd partnerschap”, zo staat te lezen in artikel 4 van de ”Wet van 23 april 1879, tot regeling der heffing van regten wegens de verrigtingen van den ambtenaar van den burgerlijken stand”. De kosten voor trouwen op het stadhuis door een trouwambtenaar verschillen per gemeente. Gemiddeld betaalt een bruidspaar zo’n 500 euro. Voor speciale locaties en tijdstippen moeten bruidsparen extra betalen.

D66 vindt de regeling voor gratis trouwen intussen volslagen uit de tijd. Ze kost gemeenten miljoenen euro’s per jaar, terwijl trouwen tegenwoordig een persoonlijke keuze is waar de belastingbetaler niet voor hoeft op te draaien, aldus de partij, die de regeling wil afschaffen.