Bij de keuze van een vakantiebestemming kunnen heel verschillende factoren van belang zijn. 
De een wil vooral zon, de ander zoekt fraaie natuur, een derde 
wil cultuur. Voor ouders met kleine kinderen is zeker ook van belang dat het kroost zich kan vermaken. Allemaal legitieme overwegingen.

Soms kan het ook zinvol zijn om eens een andere overweging onder ogen te zien. Eén die op het eerste gezicht niet zo voor de hand ligt, maar wel nuttig en leerzaam is. Het gaat dan om de vraag of je als vakantieganger op het kerkelijk erf nog iets kunt leren.

Daarvoor bestaan er zeker mogelijkheden. Kerkelijke gemeenten en kerkelijke jongerenorganisaties bieden reizen aan waarin kennismaking met het kerkelijke leven elders en de kerkgeschiedenis een belangrijk element vormen. Andere jeugdorganisaties en ook wel hulpverleningsinstanties voor de tweede of de derde wereld organiseren reizen waarbij jongeren de handen uit de mouwen kunnen steken bij een bouw- of opknapproject in ver gelegen oorden. Zo kunnen jongeren het nuttige met het aangename verenigen. Achteraf zeggen de deelnemers vaak dat het de mooiste reis van hun leven was.

Leerzaam kan het ook zijn als gezinnen die niet in groepsverband de grens over gaan, op zondag een plaatselijke kerkdienst bezoeken. Natuurlijk is het fijn en ook begrijpelijk dat men op de eerste dag van de week diensten kan meemaken die vertrouwd aandoen. De Nederlandstalige kerkdiensten in het buitenland voorzien jaar op jaar in een grote behoefte.

Er gaat ook iets van die diensten uit. De plaatselijke bevolking in bijvoorbeeld Anduze (Frankrijk), Interlaken (Zwitserland) en Reutte (Oostenrijk) staat soms verbaasd als op zondag de Nederlandse nomaden zich massaal rond een kerkgebouw verzamelen. Dat zijn ze niet gewend. Normaal gesproken worden die kerken op zondag bezocht door een handjevol 
–veelal oudere– mensen.

Toch heeft die trek naar de eigen diensten in de eigen taal een keerzijde. Die werd jaren geleden eens onder woorden gebracht door de predikant van een gemeente in Luzern, toen een Nederlandse reisleider hem vroeg of hij voor zijn groep het kerkgebouw mocht gebruiken om op zondag „eigen diensten” te houden. „Dat mag”, zei de predikant. „Maar waarom komen jullie niet bij mij? Wij vinden het fijn als er gasten zijn. We voelen ons een kleine minderheid en als jullie erbij komen, weten we dat we als christenen niet alleen zijn op deze wereld.”

Het besluit van de reisleider om met zijn groep in ieder geval de morgendienst van de plaatselijke gemeente bij te wonen, was in ieder geval voor de Nederlanders leerzaam. Ondanks de taalbarrière staken ze er wat van op. In ieder geval dat ze in hun eigen land 
–ondanks alle zorgen– rijk bevoorrecht waren op het punt van het kerkelijk leven. En de krap twintig Zwitserse kerkgangers voelden zich niet vergeten.

Overigens is het niet zo dat je naar het buitenland moet gaan om zoiets mee te maken. Zeker voor mensen die in gemeenten op de Zuid-Hollandse of Zeeuwse eilanden of op de Veluwe wonen, kan het nuttig zijn eens een keer te kerken in bijvoorbeeld de grote steden of in Groningen dan wel in Noord-Brabant.

Een persoonlijke ervaring van afgelopen zomer. Half juli kerkten we met ons gezin enkele malen in de gereformeerde gemeente van Den Haag-Scheveningen. De kerk zat voor nauwelijks een derde vol. En dat terwijl oudere predikanten zich nog weten te herinneren dat er goed 25 jaar geleden geen plaats onbezet was.

Alleen dat al is schokkend. Als je dan zelf lid bent van een gemeente met bijna 2300 zielen, waar elke zondag de kerk vol zit, is dat een les. Zo kan het dus ook. Dit is dus het resultaat van de ontkerkelijking in ons land. Waarbij natuurlijk niet is gezegd dat ieder die uit Scheveningen vertrok de kerk heeft verlaten. Velen verhuisden naar plaatsen buiten de stad en sloten zich aan bij de gemeenten daar.

Het tweede wat opvalt voor een gast afkomstig van de Veluwe is dat de gang naar de kerk op zichzelf al geheel anders is. In onze thuisstreek en op de eilanden ben je als kerkganger bepaald niet de enige. Gelukkig maar. Maar op 
die zomerzondag waren we in Scheveningen niet alleen een 
van de weinigen die ter kerke gingen, maar ook een exoot die zich in zijn zondagse pak moest wurmen door de drommen mensen die vlak bij de kerk de braderie bezochten. Kerkgangers hadden 
in ieder geval bekijks.

Ook al weet je vanuit publicaties en verhalen dat ons land geseculariseerd is, daar in Scheveningen werd ik met de neus op de feiten gedrukt. Dat heeft de geestelijke kaalslag dus bewerkt.

Scheveningen is geen geval apart. Er zijn talloze andere plaatsnamen in te vullen. We kennen ze allemaal: Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Dordrecht, Utrecht enzovoort. Maar het zijn namen op afstand als je woont in het tamelijk rustige en beschermde, zeg maar het comfortabele Nunspeet, Barneveld, Rijssen, Opheusden, Tholen, Yerseke enzovoort. Kerkgang op zondag in een grote stad confronteert je met de realiteit van de secularisatie.

Tegelijk is er ook een andere kant. Wie dwars tegen de stroom van het winkelend en flanerend publiek in naar de kerk gaat, geeft alleen al daarmee een getuigenis af. Dat geeft twee groepen mensen te denken. De zoekende moderne mens zal zich (kunnen) afvragen: Wat beweegt hen? En de kerkgangers die zelf buiten de steden wonen: Zou ik dat ervoor over hebben?

reageren? goedbekeken@refdag.nl