Het boek poogt een beeld te geven van het gewone leven van de eerste christenen. Hoe besteedden zij hun vrije tijd? Hoe zag hun gezinsleven eruit? Wat was de rol van vrouwen? Hoe verliepen hun samenkomsten? Het geeft weliswaar antwoord op de meeste van deze vragen, maar voegt niets nieuws toe aan datgene wat reeds bekend en gepubliceerd is in handboeken over het dagelijks leven van de Romeinen. Die informatie is al jaren toegankelijk gemaakt in diverse, ook publieksvriendelijke en Nederlandstalige, publicaties.

Het schrijven van een werk over de eerste christenen vereist bovendien grondige kennis van de Romeinse oudheid. ”De wereld van de Vroege Kerk” bevat enerzijds prima hoofdstukken (bijvoorbeeld over economische aspecten in het Romeinse Rijk), die getuigen van grote deskundigheid, maar geeft anderzijds blijk van amateuristisch overschrijven van foutieve informatie uit (onbekende) achterliggende bronnen. Zo wordt een citaat van Seneca foutief geïnterpreteerd en wordt de lezer incorrect geïnformeerd over de klasse van de ”equites”.

Mijn grootste bezwaar tegen dit boek is echter dat het onbevredigende antwoorden geeft op vragen die specifiek met het vroege christendom te maken hebben. Juist daar waar het interessant wordt, klinkt met de regelmaat van de klok: „Het zou kunnen dat…”, „mogelijk…”, „we weten het niet zeker, maar…” Terwijl er voldoende literatuur bestaat waarin wel degelijk aannemelijke uitspraken gedaan worden ten aanzien van de gestelde vragen.

Er zijn ook positieve elementen te noemen over ”De wereld van de Vroege Kerk”. Behalve het excellente hoofdstuk over de Romeinse economie mag het illustratiemateriaal worden genoemd. Mooi zijn ook de themapagina’s over bijvoorbeeld Antiochië uit Handelingen 11, Gallio uit Handelingen 18 en het weldoen van christenen, waartoe in ettelijke brieven in het Nieuwe Testament opgeroepen wordt. De kaart van Paulus’ zendingsreizen overstijgt qua overzichtelijkheid het merendeel van de momenteel beschikbare kaarten.

Als geheel valt het boek tegen. Het bevat te veel al bekende informatie en maakt de ambitie om belangrijke vragen te beantwoorden niet waar. Sommige dingen zijn slechts ”tastenderwijs” te benaderen. Als je dat beseft, kom je daar ook eerlijk voor uit.

Boekgegevens

”De wereld van de Vroege Kerk. Het dagelijks leven van de eerste christenen”, Simon Jones (eindred. Henk A. Bakker);
uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2012; ISBN 978 90 239 2063 2; 192 blz.; € 19,90.