Het zorgt opeens voor beroering in de zorgvijver. Vierstroom begint een experiment in verzorgingshuizen in Bergambacht en Vlist, waar familie per maand vier uur moet meehelpen. Het gaat niet om verzorgende taken als wassen en dergelijke, maar bijvoorbeeld om gezelschap en toezicht houden. Eventueel kunnen mensen hun verplichting ook ‘afkopen’.

Seniorenbond ANBO was er donderdag als de kippen bij om de proef toe te juichen. Vakbond Abvakabo FNV ziet helemaal niets in het initiatief en vindt dat verpleeghuizen juist moeten investeren in voldoende en gekwalificeerd personeel.

Het idee achter het voorstel van Vierstroom is helemaal zo gek nog niet, meent Joke Overeem-Prins, voorzitter van de sector gezondheidszorg en welzijn van de RMU en directeur van een hospice in Nunspeet. „Ik juich het toe als de familie meewerkt aan een stukje zorg. De reden waarom Vierstroom dit plan oppert, is helder: De zorg vanuit de AWBZ verschraalt. Familie brengt vader of moeder naar het verpleeghuis en verwacht dat alles voor de bewoner wordt gedaan. Maar verpleeghuizen en familie zijn samen verantwoordelijk voor goede zorg.”

Familie verplichten om mee te werken, ziet Overeem echter niet zitten. „Iedereen heeft recht op goede basiszorg. Juist voor het stukje extra zorg kan hulp door familie van groot belang zijn. Verplichte hulp door familieleden werkt ongelijkheid in de hand. Niet alle bewoners van verpleeghuizen kunnen terugvallen op mantelzorgers uit hun familiekring.”

C. J. van der Lee, hoofd personeel en opleiding van verpleeghuis Salem in Ridderkerk, is „verbaasd” over het voorstel van Vierstroom. „Wij zetten voor onze bewoners steeds vaker mantelzorgers in, maar dat gebeurt allemaal op vrijwillige basis. Door een trouwe achterban hebben we veel vrijwilligers. Bovendien heeft het demissionaire kabinet vorig jaar extra geld beschikbaar gesteld voor meer handen aan het bed. Daarvan hebben wij extra mensen aan kunnen trekken voor ondersteuning op de woongroepen.”

De gedachte achter het voorstel van Vierstroom kan Van der Lee wel volgen. „Mantelzorgers worden ontlast als ze pa of ma naar een verpleeghuis kunnen brengen. Je zou dan ook mogen verwachten dat ze wel een paar uur per week tijd hebben om te helpen. Voor het bieden van goede zorg willen we echter niet afhankelijk zijn van de verplichte inzet van familie.”

In woon-zorgcentrum Uitzicht in Vlaardingen gaan familieleden vaker meehelpen in de groepen kleinschalig wonen die binnenkort van start gaan. „Hun inzet moet echter wel vrijwillig blijven”, vindt locatie­manager Larinda Bok. „Hulp ontlast de medewerkers. Maar verplichte hulp gaat veel te ver. Als de motivatie om te helpen ontbreekt, wordt het toch niks.”

Verplichte hulp door familie­leden is niet nodig, meent Gerda de Pater, lid van de raad van bestuur zorggroep Sirjon waar Siloah gehandicaptenzorg en stichting reformatorische ouderenzorg onder valt. „Wij zijn sterk ingebed in een kerkelijk netwerk. Trouwe vrijwilligers en familieleden leggen een grote verbondenheid met onze bewoners aan de dag. Dat is een voorrecht.”