Met veel spanning werd door de financiële wereld uitgekeken naar de persconferentie van Draghi, na afloop van het maandelijkse beraad van het beleidsbepalend orgaan van de ECB in Frankfurt. Vorige week beloofde hij immers alles wat nodig is te zullen doen om de eurozone te redden. Binnen een halfuur na het begin van zijn uiteenzetting doken de aandelenbeurzen naar beneden, ging de Spaanse rente weer omhoog en verloor de koers van de Europese munt terrein. Er was op veel meer gerekend –misschien tegen beter weten in– dan wat de Italiaan voorschotelde en dus volgde onmiddellijk een fors negatieve reactie. Donderdagmorgen steeg de tienjaarsrente voor Spanje door, naar bijna 7,4 procent.

Tot enkele malen toe herhaalde Draghi het: „De euro is onomkeerbaar.” De buitengewoon hoge risicopremies die beleggers eisen en die leiden tot de extreme rentes op staatsleningen van zwakke landen noemde hij „onacceptabel.” Maar woorden alleen zijn niet voldoende. Die nemen de twijfels en de onzekerheid niet weg.

Wat concrete acties betreft kondigt de officiële verklaring aan dat de ECB „zou kunnen” ingrijpen op de obligatiemarkt. De monetaire bestuurders hebben hun medewerkers opdracht gegeven om in de komende weken te onderzoeken wat in de sfeer van ongewone, niet-standaard maatregelen mogelijk is en om details uit te werken. Daarna volgt een finale beslissing over de aanpak, liet Draghi weten. De eventuele interventies zullen in ieder geval „een adequate omvang hebben om hun doel te bereiken”, verzekerde hij.

Zou kunnen: een heel voorzichtige formulering dus. Volgens de president kon iedereen zich daarin vinden, behalve één. Niet moeilijk te raden wie: Jens Weidmann, de baas van de Duitse centrale bank. „De Bundesbank heeft zijn reserves. Dat weten we”, erkende Draghi. De Duitsers achten het niet de taak van de ECB om met een grootschalige geldschepping de overheden van zuidelijke eurolanden, die door eigen wangedrag in problemen zijn geraakt, te hulp te schieten. Blijkbaar heeft Klaas Knot geen voorbehoud gemaakt.

De ECB, die de rente donderdag handhaafde op 0,75 procent, manifesteert zich niet als de instantie die met drastische ingrepen optreedt als de ultieme redder in nood. De bank benadrukte donderdag de primaire verantwoordelijkheid van de politiek. Regeringen moeten laten zien dat zij met vastberadenheid voortgaan op weg van het terugdringen van tekorten en schulden, het hervormen van hun economieën en het versterken van de concurrentiepositie. „Het monetaire beleid kan een gebrek aan daadkracht op die punten niet opvullen”, waarschuwde Draghi.

Hij hamerde op conditionaliteit bij het mogelijk nieuwe programma tot het opkopen van obligaties. De ECB wil, alvorens tot actie over te gaan, dat een betrokken overheid eerst formeel een beroep doet op de Europese noodfondsen, het tijdelijke EFSF en het permanente, nog in te voeren ESM, zodat zij bij het honoreren van hun verzoek strikte beleidsvoorwaarden opgelegd krijgt.

Over het vaak gehoorde voorstel om het ESM een bankvergunning te geven, zodat het kan lenen in Frankfurt, was Draghi afwijzend. Een beslissing daarover hoort thuis bij de politici. De huidige regels staan een grotere rol van het noodfonds niet toe.

Zoals reeds vermeld, vorige week beloofde Draghi al het mogelijke te zullen doen om de crisis te bezweren. Had hij bij die toespraak in Londen soms zijn mond voorbij gepraat? De ECB-topman wees er bij de beantwoording van die vraag op dat hij in zijn speech niet had verwezen naar interventies en niets had gezegd over de timing. „De euro is een sterke valuta, de euro is onomkeerbaar.” Alleen dat had hij op krachtige toon willen zeggen, dat was zijn boodschap, zo verweerde hij zich.

De afgelopen dagen leek het alsof de financiële wereld verwachtte dat Draghi en zijn ECB met grof geschut op de proppen zouden komen om het tij een beslissende wending te geven. Maar de uitkomst van donderdag is de zoveelste bevestiging in de inmiddels zo’n tweeënhalf jaar voortwoekerende schuldencrisis dat wondermiddelen voor een snelle oplossing niet bestaan. En verder dient Draghi op te passen dat woorden en daden niet te ver uiteenlopen, want anders heeft hij een geloofwaardigheidsprobleem.